همه آنچه درباره آبیاری کاکتوس باید بدانید
اگر به دنبال گیاهی با رسیدگی کم هستید و یک کاکتوس زیبا چشم شما را گرفته، انتخاب خوبی کردهاید. انتخابی درستی کرده و این انتخاب درست همان گیاه مورد نظر شماست که دنبال آن هستید. کاکتوسها گیاهان خانگی فوقالعادهای هستند و عموما نگهداری از آنها آسان است و در مقابل گرما و کمبود آب مقاومت زیادی دارند، اما این به این معنی نیست که اگر کاکتوس خریدید کلا توجهی به کاکتوستان نکنید و آنرا به حال خود رها کنید، بلکه فقط باید این نکته را درنظر داشته باشید که کاکتوسها گیاهانی با روش نگهداری آسان هستند و تنها چیزی که میتواند در نگهداری از کاکتوس چالش ایجاد کند این است که چقدر باید به این گیاه آب داد. ازاینرو در این مطلب از وبلاگ گل فروشی آنلاین گُلسِتان به روش آبیاری کاکتوس خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
فهرست مطلب:
- از کجا بفهمیم چه نوع کاکتوسی داریم؟
- روابط بین شکل ظاهری و میزان آبیاری کاکتوس
- نقش ساقه کاکتوس در ذخیره آب و میزان آبیاری کاکتوس
- رابطه ذخیرهسازی آب و اندازه کاکتوسها
- آیا گیاه شما کاکتوس است یا ساکولنت؟
- زمان آبیاری کاکتوس چه موقعی است؟
- 9 عامل مهم و موثر در آبیاری کاکتوس
- چطور تشخیص دهیم خاک گلدان خشک شده است؟
- موقع آبیاری چه مقدار به کاکتوس آب بدهیم؟
- مشکلات رایج در زمان نگهداری و آبیاری کاکتوس ها
- روش عمومی نگهداری از کاکتوس
از کجا بفهمیم چه نوع کاکتوسی داریم؟
شناخت کاکتوسی که خریداری کردهاید به شما در روش آبیاری آن کمک میکند. ازاینرو حتما موقع خرید کاکتوس به اسم آن توجه کنید. برای این منظور به گلدانی که گیاه را در آن خریدید نگاه کنید. معمولا باید نوشته یا یادداشتی همراه گیاه باشد تا اسم و نیازهای آن را برای شما شرح دهد. اگر این چنین نیست میتوانید عکسی از گیاه را به گلخانه یا گلفروشی نزدیک خود نشان دهید و از او مشورت بگیرید یا به صورت آنلاین جستجو کنید و نوع گیاه خود را بشناسید.
با انواع کاکتوسها آشنا شوید: انواع کاکتوس با عکس
روابط بین شکل ظاهری و میزان آبیاری کاکتوس
آیا کاکتوس شما برگ یا ساقه دارد؟
معمولا برخی از گونههای کاکتوس دارای برگ هستند و بیشتر گونههای آن برگ ندارند؛ طبق یک قاعده کلی هرچهقدر برگ کاکتوس نازکتر باشد آب بیشتری نیاز دارد. در واقع هرچهقدر سطح برگ نسبت به حجم برگ بیشتر باشد مثل کاکتوسهایی که برگ نازکی دارند، درصد آب بیشتری را از دست میدهند.
در مقابل، هرچقدر سطح برگ نسبت به حجم آن کمتر باشد مثل کاکتوسهایی که ساقهای ضخیمتر دارند، با سرعت کمتری آب از دست میدهند. بنابراین اولین نکتهای که میزان آبیاری کاکتوس شما را مشخص میکند و باید به آن توجه داشته باشید همین نکته است.
آیا کاکتوس شما خار دارد؟
کاکتوسهایی که خار بیشتری دارند نسبت به کاکتوسهایی که خار کمتری دارند آب کمتری از دست میدهند و به طبع آن کمتر به آبیاری نیاز دارند. همانطور که میدانید بیشتر کاکتوس ها خار دارند و بهعبارتی هر موقع صحبت از کاکتوس میشود، یاد خارهای آن خواهید افتاد که در واقع این خارها، همان برگهای کاکتوس هستند.
خارها ممکن است حاوی آب باشد یا نه، اما در هر حال باعث میشوند تا هوا در سطح کاکتوس به دام بیفتد و یک محیط ایزوله بسازد و باعث جلوگیری از تبخیر آب شود. همچنین وجود این خارها باعث ایجاد سایه مختصری در سطح کاکتوس شده و ازاینطریق آب کمتری از دست میرود. علاوهبراین خارها میتوانند رطوبت مورد نیاز کاکتوس را از هوا جذب کنند.
بیشتر مطالعه کنید: 10 نوع کاکتوس مقاوم که براحتی میتوانید در خانه پرورش دهید
نقش ساقه کاکتوس در ذخیره آب و میزان آبیاری کاکتوس
ساقه مهمترین اندام یک کاکتوس برای ذخیره آب است و میزان آبیاری کاکتوس را نیز تعیین میکند. معمولا هر چهقدر حجم ساقه بیشتر و سطح مقطع یک کاکتوس کمتر باشد، آن کاکتوس به آب کمتری نیاز دارد. ازاینرو کاکتوسهای استوانهای و کروی که هر دو سطح کمتری نسبت به حجمشان دارند آب کمتری از دست داده و آب بیشتری ذخیره میکنند.
جالب است بدانید اگر ساقه مرکزی کاکتوس شما به شکل کرکرهای باشد به گیاه اجازه میدهد که با ذخیره یا از دست دادن آب، مثل یک آکاردئون خود را باز یا جمع کند.
مطلب پیشنهادی: روش نگهداری کاکتوس سرئوس ولیدوس
رابطه ذخیرهسازی آب و اندازه کاکتوسها
یکی دیگر از عوامل موثر در روش آبیاری کاکتوس رابطه بین ذخیرهسازی آب و اندازه کاکتوس است. در این باره باید بگوییم که کاکتوسهای بزرگ دارای فضای بیشتر و سیستم ذخیره آب قویتری نسبت به کاکتوسهای کوچک هستند، بههمیندلیل باید به آنها حجم آب بیشتر در دفعات کمتر داده شود. بهطورکلی کاکتوسهای کوچک نسبت به کاکتوسهای بزرگ به حجم آب کمتری در دفعات بیشتر نیاز دارند.
آیا گیاه شما کاکتوس است یا ساکولنت؟
ساکولنت یک نام عمومیتر برای تمام گیاهانی است که آب را در برگ یا ساقه خود ذخیره میکنند. در واقع تمام کاکتوسها یک ساکولنت هستند، اما تمام ساکولنتها، کاکتوس نیستند. تنها فرقی که کاکتوسها با سایر ساکولنتها دارند این است که کاکتوسها بهتر از ساکولنتهای دیگر توانایی ذخیره آب دارند. دلیل این موضوع این است که کاکتوسها ساقههای گوشتی دارند که آب را در خود ذخیره میکنند. علاوهبراین کاکتوسها پوششی خاردار یا پشمالو و و برگهای خیلی کمی نیز دارند که این موضوع سبب حفظ بیشتر آب در درون ساقهها خواهد شد و طبیعتا در میزان آبیاری کاکتوس تاثیر بهسزایی خواهد داشت.
بیشتر مطالعه کنید: از صفر تا صد روش نگهداری کراسولا خرفه ای
گفتنی است بیشتر ساکولنتها برگ دارند و این در حالی است که کاکتوسها معمولا فاقد برگ هستند و بیشتر دارای ساقه و خاراند. توجه کنید که گفتیم “بیشتر” آنها نه “همه” آنها؛ در واقع مرز بین ساکولنتها و کاکتوسها خیلی باریک است و گاهی تشخیص اینکه یک گیاه کاکتوس است یا ساکولنت کمی پیچیده میشود.
زمان آبیاری کاکتوس چه موقعی است؟
تشخیص زمان آبیاری گونههای مختلف کاکتوسها بسیار مهم است. سیستم کاکتوسها و ساکولنتها بهگونهای است که میتوانند آب را در ساقهها و ریشههای خود ذخیره کنند تا در زمانهای کم آبی از آن استفاده کنند و زنده بمانند. با وجود اینکه کاکتوسهای مختلف نیازهای گوناگونی دارند، اما تکنیکهایی وجود دارد که میتوانید از طریق آن زمان دقیق آبیاری کاکتوس خود را متوجه شوید.
عواملی مثل اندازه کاکتوس، اندازه گلدان، دما، رطوبت و فصل و… میتواند بر میزان آبیاری تاثیر داشته باشد. ازاینرو زمان آبیاری اکثر کاکتوس ها زمانی است که خاک آنها کاملا خشک شده باشد. آبیاری کاکتوس نباید طبق یک برنامه زمانی باشد بلکه باید با نگاه کردن و بررسی خاک متوجه زمان آبیاری آن شوید. این نکته مهمی است که باید به آن توجه داشته و عدم توجه به آن میتواند از بین رفتن کاکتوس شما را دربر داشته باشد. ضمن اینکه اگر به یک کاکتوس بیشازحد آب بدهید شاید در ابتدا شاداب و سرزنده باشد، اما در ادامه باعث میشود تا ریشههای آن پوسیده و برگهای آن کمرنگ و نرم شود.
دراینباره باید بگوییم که به محض اینکه این علائم را مشاهده کردید، روش آبیاری کاکتوس خود را تغییر دهید. سختی آبی که به گیاه میدهید نیز تاثیرگذار است. اگر آبی که به گلدان میدهید سخت است، هر دو سال یکبار گلدان گیاه را عوض کنید تا از تجمع نمک جلوگیری کنید. همچنین اگر کاکتوس شما در گلدان است بهتر است گلدانی باشد که آب را به خوبی تخلیه کند، زیرا کاکتوسها از غرقاب شدن بیزار هستند.
علاوهبر موردی که گفتیم نشانههای کمبود رطوبت در برگها یا ساقههای کاکتوس نیز قابل مشاهده است. کاکتوسی که نیاز به آب داشته باشد لاستیکی، لاغر یا کمرنگ میشود. اگر کاکتوس شما در حال حاضر که در حال خواندن این مقاله هستید این چنین است به احتمال زیاد تشنه مانده و منتظر آب است.
9 عامل مهم و موثر در آبیاری کاکتوس
اکثر مردم براین باورند که کاکتوسها تنها به چند جرعه آب آن هر زمان که فرصت شد نیاز دارند و همین برای آنها کافی است، اما بهواقع اینطور نیست؛ درست است که این گیاهان طاقت کمآبی را دارند، اما آبیاری منظم و دقیق ولو به میزان کم از جمله نیازهای اساسی آنهاست. در واقع آنها وقتی سرزنده هستند که آبیاری آنها به اندازه کافی و منظم انجام شود. کاکتوسها علاقه دارند تا در هر نوبت آبدهی سیراب شوند و تا نوبت بعدی آبدهی، خاک آنها کاملا خشک شود.
جالب است بدانید بعضی از آنها مثل فروکاکتوسها عموما در بیابانها زندگی میکنند و آب بسیار کمی نیاز دارند، اما تیره کاکتوسهای پرخار یا اسپندرهای کوهی کمی بیشتر به آب نیاز دارند. همچنین گونهای دیگر از کاکتوسها به اسم اپیفیلومها هستند که روی درختان ریشه میدهند نه در خاک، و به دمای پایینتر و محیط مرطوبتری نیاز دارند.
در مجموع آبیاری (چه کم یا زیاد) سختترین بخش نگهداری از یک کاکتوس است، زیرا ممکن است باعث از بین رفتن یا شاداب شدن کاکتوس شما شود. اما نمیشود یک چارچوب کلی درباره روش آبیاری کاکتوس بنا کرد، زیرا هر نوع با دیگری فرق دارد. در این باره عوامل مختلفی وجود دارد که روی سرعت خشک شدن خاک و به طبع آن نیاز گیاه به آبیاری مجدد تاثیر میگذارد. در ادامه 9 عامل مهم و تاثیرگذار در آبیاری کاکتوس را مرور میکنیم.
1.اندازه کاکتوس، اولین عامل موثر در آبیاری کاکتوس
ممکن است تصور کنید هرچقدر گیاه بزرگتر باشد به آب بیشتری نیاز دارد اما اینطور نیست. کاکتوسهای کوچکتر و جوانتر سرعت رشد بیشتری دارند و بههمینخاطر نیاز و مصرف آب آنها بیشتر است. از سوی دیگر کاکتوسهای بزرگتر نسبت سطح به حجم کمتری دارند و این به آن معنی است که سرعت تبخیر آب در آنها کمتر است. در مجموع کاکتوسهای بزرگتر شاید به حجم آب بیشتری در هر نوبت نیاز داشته باشند، اما گیاهان کوچکتر و جوانتر به نظارت بیشتر و نوبتهای آبدهی بیشتری نیاز دارند. بهعبارتی خاک کاکتوسهای جوان و کوچک سریعتر خشک خواهد شد.
2.اندازه گلدان
اندازه گلدان انتخابی باید متناسب با کاکتوس باشد تا میزان تبخیر آب بهخوبی صورت گیرد. در صورتی که از گلدان بزرگ برای گیاهی کوچک استفاده شود، به دلیل حجم زیاد خاک، تبخیر آب بهکندی صورت میگیرد. در مقابل نیز در صورت کوچکتر بودن گلدان نسبت به اندازه کاکتوس، تبخیر آب سریعتر انجام شده و گلدان به تعداد دفعات آبیاری بیشتری نیاز دارد. بنابراین در انتخاب اندازه گلدان، ابعاد کاکتوس را در نظر بگیرید.
3.نوع گلدان و زهکشی و ارتباط آن با آبیاری کاکتوس
بهترین روش برای نگهداری کاکتوس این است که آب زیادی به آن داده شود، اما این آب بهسرعت تخلیه و خشک شود. گلدانهای پلاستیکی رطوبت را در خود حبس میکنند و زمان خشک شدن خاک را افزایش میدهند، اما در عوض گلدانهای سفالی بافتی پر از منفذ دارند که باعث میشوند سرعت تبخیر آب بیشتر باشد و خاک با سرعت بیشتری خشک شود.
دراینباره باید بگوییم گلدانهایی که سوراخهای زهکشی بیشتری دارند بهتر هستند، زیرا باعث میشوند آب با سرعت بیشتری از زیر گلدان تخلیه شود. اگر بخواهید کاکتوس را در گلدانی بدون سوراخهای زهکشی پرورش دهید حتما پشیمان میشوید. این کار نشدنی نیست اما احتمال پوسیدگی ریشه و ساقههای گیاه را به طور چشمگیری افزایش میدهید.
مطلب پیشنهادی: 10 تا از کاکتوس های بزرگ که میتوانید در خانه نگهداری کنید
4.نوع خاک
برای اینکه بتوانید کاکتوس خوبی را پرورش دهید، کاکتوس شما باید در بستری زندگی کند که بهسرعت خشک شود. خاکی که بتواند بهخوبی آب را تخلیه کند باعث میشود خاک با سرعت بیشتری خشک شود و نتیجه این موضوع این است که باید نوبتهای بیشتری به گیاه آب بدهید و گیاه شما سرحالتر خواهد بود. خاکهای کاکتوس که بهصورت آماده فروخته میشود این قابلیت را دارند، اما برای عملکرد بهتر میتوانید خودتان خاک کاکتوس درست کنید. ترکیبی از خاک گلدان، شن درشت و پرلیت یک ترکیب عالی است.
5.دمای محیط و گردش هوا
زمانی که دمای محیط بیشتر باشد تبخیر با سرعت بیشتری از سطح گیاه و سطح خاک انجام میشود. از سوی دیگر دمای بالاتر باعث میشود تا گیاه فعالیت رشد بیشتری داشته باشد و آب بیشتری مصرف کند. بنابراین در چنین شرایطی سطح خاک زودتر خشک شده و دفعات آبیاری کاکتوس بیشتر خواهد شد.
بهعنوان یک نکته تکمیلی دراینباره باید بگوییم که در طول فصلهای سرد مثل زمستان، کاکتوس رشد چندانی ندارد و معمولا هر 4 تا 6 هفته یکبار آبیاری برای آن کافی است، اما در طول تابستان که تبخیر آب بیشتر است و گیاه فعالیت بیشتری دارد، بهتر است هر چند روز یکبار خاک را بررسی کنید تا اگر خشک شده بود آبدهی را انجام دهید. علاوهبر دمای محیط گردش هوای بیشتر نیز به معنی تبخیر بیشتر آب است. بنابراین اگر کاکتوس را در تابستان در محیط بیرون از خانه قرار میدهید نیاز گیاه به آبیاری بسیار بیشتر خواهد شد.
6.رطوبت و رابطه آن با میزان آبیاری کاکتوس
هوای خشک باعث میشود تا سرعت تبخیر آب بیشتر شود، زیرا هوا ظرفیت بیشتری برای جذب آب دارد. نظارت بر میزان رطوبت برای نگهداری اکثر گیاهان خانگی امری لازم است، زیرا با اینکار میتوانید پیشبینی کنید که گیاه چه زمانی به آب نیاز پیدا میکند. کاکتوسها هوای خشک را به هوای مرطوب ترجیح میدهند، اما در هوای مرطوب نیز مشکلی نخواهند داشت بهشرطی که مواظب خشک شدن خاک و بهطبع آبیاری آن باشید.
7.نور
تابش مستقیم نور خورشید باعث افزایش سرعت تبخیر و سریعتر خشک شدن خاک میشود. ازاینرو اگر کاکتوس شما در کنار پنجرهای جنوبی قرار بگیرد، نسبت به گیاهی که در کنار یک پنجره شمالی قرار گرفته است به آبیاری بیشتری نیاز دارد.
8.نوع کاکتوس
هر گیاهی نیازهای خاص خود را دارد، گونههای مختلف کاکتوس نیز از این قاعده مستثنی نیستند. نوع کاکتوسی که انتخاب میکنید ممکن است آبیاری متفاوتی بخواهد. بنابراین همانطور که در ابتدای مطلب نیز گفتیم بهتر است نوع خاص کاکتوس خود را بشناسید و با توجه به راهنماییهای موجود، روش آبیاری کاکتوس خود را تعیین کنید.
9.زمان و آبیاری کاکتوس
با توجه به اینکه در چه زمانی از سال هستید میزان آبیاری کاکتوس متفاوت خواهد بود؛ بهطوریکه در طول تابستان کاکتوسها بسیار فعال هستند و بیشترین نرخ رشد را دارند در نتیجه آب بیشتری میخواهد، اما در فصلهای سرد سال کاکتوسها در حال استراحتاند و آب کمتری نیاز دارند. ازاینرو شما میتوانید در طول این مدت میزان آبدهی را نصف یا حتی کمتر کنید.
مقاله پیشنهادی: روش جامع نگهداری کاکتوس
چطور تشخیص دهیم خاک گلدان خشک شده است؟
گفتیم که آسانترین راه برای تشخیص زمان آبیاری کاکتوس این است که ببینیم خاک آن کاملا خشک شده باشد. اما چطور بفهمیم که انتهای گلدان نیز خشک است یا نه؟
برای این کار چند راه وجود دارد:
- میتوانید انگشت خود را از سوراخهای زهکشی کف گلدان به خاک برسانید تا رطوبت خاک را بررسی کنید.
- میتوانید یک کبریت را بهآرامی در سوراخ کف گلدان قرار دهید و برای چند ثانیه آن را به حال خود بگذارید. اگر کبریت نم داشت یا خیس بود یعنی هنوز خاک گلدان کاملا خشک نشده است.
- انگشت خود را بهآرامی از سطح خاک به داخل فرو ببرید، اگر در تمام قسمتها خشک بود یعنی خاک گیاه خشک است. اما اگر ذرهای احساس رطوبت کردید یا خاک به انگشتان شما چسبید، یعنی هنوز کاملا خشک نشده است و زمان آبیاری کاکتوس فرا نرسیده است.
موقع آبیاری چه مقدار به کاکتوس آب بدهیم؟
وقتی متوجه شدید کاکتوس شما به آب نیاز دارد وقت آبیاری آن است. اما چه میزان آب باید به کاکتوس خود بدهید، این موضوع جای سوال دارد.
برای آب دادن به کاکتوس باید آب را تا جایی بریزید که اضافه آن از زیر گلدان خارج شود و سپس جریان آبیاری را متوقف کنید. در طول فصل تابستان حتی میتوانید کمی کود نیز ضمن آبیاری به گیاه بدهید. بهاینمنظور بهتر است از کودی استفاده کنید که مقداری مساوی از پتاسیم، نیتروژن و فسفر دارد و آن را چهار برابر بیشتر از دستور نوشته شده رقیق کنید و همراه با آب به گیاه بدهید. بهعبارتی اگر مثلا یک قاشق آن را باید در یک لیتر آب حل کنید، شما یک قاشق آن را در 4 لیتر آب حل کنید.
بهیاد داشته باشید در طول زمستان و زمان استراحت کاکاتوس نباید به آن کود بدهید. در طول زمان استراحت گیاه یعنی فصل زمستان، فقط میتوانید فاصله بین هر آبیاری را بیشتر کنید زیرا گیاه نیاز زیادی به مواد مغذی ندارد. همچنین در این زمان هیچگاه به کاکتوس خود آب زیادی ندهید و یادتان باشد که مقدار کمی آب و بازه آبیاری طولانیتر برای آن کفایت میکند.
در تکمیل این موضوع باید بگوییم که اگر کاکتوس شما بیشازحد نرم و چروک شده است، یعنی بیشازحد آب دریافت کرده است. زمانی که کاکتوس آب زیادی دریافت میکند، به معنای واقعی کلمه فضای ذخیرهسازی کمتری دارد و در نتیجه دیوارههای سلولی آن پاره میشود و گیاه نرم و شل میشود. این مهمترین تفاوت یک کاکتوس سالم و کاکتوسی است که بیشازحد آبیاری شده است. در ادامه همه نشانههای کاکتوسی که بیش از حد آبیاری شده است را به شما خواهیم گفت.
بیشتر مطالعه کنید: راهنمای نگهداری از سروپژیا و نحوه تکثیر آن
نشانههای کاکتوسی که بیش از حد آبیاری شده باشد
- ساقه و برگهای کاکتوس تغییر رنگ میدهد و این تغییر رنگ معمولا بهرنگ سیاه یا قهوهای است.
- تنه اصلی گیاه قهوهای یا سیاه میشود.
- گیاه نرم و خمیده میشود.
- ظاهر گیاه به سمت پوسیدگی میرود.
مثل هر گیاه دیگری، اینها نشانه پوسیدگی ریشه است. کاکتوس ریشههای حساسی دارد که بهراحتی دچار پوسیدگی میشود. زمانی که ریشهها پوسیده شود دیگر گیاه نمیتواند مواد مغذی و آب را جذب کند. در نتیجه گیاه تغییر رنگ میدهد و گاهی برگهای آن نرم یا پژمرده میشوند و میریزند. پوسیدگی ریشه بهسرعت خود را نشان نمیدهد و ممکن است برای مدتی گیاه شما سالم بهنظر بیاید، اما ناگهان یک روز متوجه میشوید که ساقههای پایینی گیاه سیاه شده است.
کاکتوسی که بیش از حد آبیاری شده، گاهی نشانههایی از یک کاکتوس بدون آب را از خود بروز میدهد. دلیل این امر آن است که ریشههای گیاه بعد از این اتفاق میمیرند و دیگر آب را به قسمتهای مختلف گیاه نمیرسانند. این در حالی است که آب زیادی در خاک وجود دارد، اما سیستم انتقال این آب به گیاه دیگر کار نمیکند.
اگر ریشههای کاکتوس پوسیده شد چه کنیم؟
پوسیدگی ریشه کاکتوس عاملی است که معمولا از آبیاری نادرست کاکتوس ناشی میوشود . اگر کاکتوس شما نشانههای پوسیدگی ریشه را از خود بروز داده است برای حل مشکل آن، اولین کار این است که ریشهها را بررسی کنید. بهاینمنظور گیاه را از گلدان خارج کنید و نگاهی دقیق به ریشهها بیاندازید. اگر ریشهها سفید بودند مشکل از ریشهها نیست و باید سراغ بررسی سایر موارد و مشکلات کاکتوس ها بروید، اما اگر سیاه، قهوهای یا لجنی باشند یعنی ریشهها پوسیده شدهاند. در چنین شرایطی اگر هنوز ریشههایی سفید و سالم باقی مانده باشند، میشود گیاه را نجات داد. بهاینمنظور باید با یک قیچی تمیز و استریل شده ریشههای پوسیده را از گیاه جدا کنید و حتما بعد از این کار قیچی را مجددا تمیز کنید تا از انتقال بیماری به سایر گیاهان آپارتمانی خود جلوگیری کنید. سپس گیاه را مجددا در خاکی جدید، خشک و با زهکشی خوب بکارید و برای یک هفته به آن آب ندهید.
مشکلات رایج در زمان نگهداری و آبیاری کاکتوس ها
1. آبیاری زیاد یا آبیاری کم
این اتفاق اغلب به خاطر نداشتن اطلاعات کافی رخ میدهد. باز هم تاکید میکنیم دانستن نوع کاکتوس شما کمک بزرگی میکند تا میزان و روش آبیاری کاکتوس را تشخیص دهید. آبیاری زیاد، باعث پوسیدگی ریشه و آبیاری کم، باعث خشک شدن و مرگ گیاه میشود. پس نکته مهم پیدا کردن میزان مناسب است.
نشانههای آبیاری کم کاکتوس
● ساقههای گیاه خشک، شل لاستیکی یا بیشازحد نرم است.
● گیاه ممکن است به یک سمت خمیده و کج شود.
● ظاهر گیاه رنگ عوض میکند و معمولا کمرنگتر میشود.
نشانههای آبیاری زیاد
- ظاهر کاکتوس باد کرده یا متورم است.
- اگر بتوانید ریشهها را ببینید، متوجه میشوید که دچار پوسیدگی است.
- زیر کاکتوس شما آب جمع شده است، چیزی که گیاه از آن متنفر است.
- ظاهر گیاه به سمت پوسیدگی میرود.
- ساقه و برگهای کاکتوس تغییر رنگ میدهد و این تغییر رنگ معمولا به صورت سیاه یا قهوهای است.
- تنه اصلی گیاه قهوهای یا سیاه میشود.
- گیاه نرم و خمیده میشود.
2.عدم تامین مواد مغذی
یکی از اشتباهات معمول این است که کاکتوسها نیاز به کود ندارند، زیرا گیاهانی سرسخت هستند، اما باید بگوییم که این دیدگاه اشتباه است و اضافه کردن مقداری کود رقیق شده، نکتهای مهم برای داشتن یک کاکتوس سرحال است. این کوددهی باید در طول فصل رشد گیاه باشد و باید چهار برابر بیشتر از چیزی که در دستورالعمل آن نوشته شده رقیق شده باشد. همچنین باید درنظر داشته باشید که کوددهی بیشازحد باعث تشکیل نمک در خاک یا سوختن گیاه شما خواهد شد.
مطلب پیشنهادی: روش نگهداری از کاکتوس ریپسالیس
3. انتخاب گلدان اشتباه
کاکتوسها به گلدانی با سوراخهای زهکشی نیاز دارند تا هیچ آبی درون خاک حبس نشود، زیرا این مساله باعث پوسیدگی ریشه میشود. البته میتوانید گیاه را در گلدانی بدون سوراخ زهکشی کاشت، اما مراقبت از آن خیلی سخت و عملا غیرممکن میشود . هنگام خرید گلدان کاکتوس، بهترین انتخاب، گلدانی است که آب اضافی گیاه را به راحتی تخلیه کند و ریشه های گیاه بتوانند به راحتی تنفس کنند، مانند گلدان سفالی.
4. انتخاب خاک اشتباه
کاکتوسها به خاکی نیاز دارند که زهکشی خوبی داشته باشد و سریعا خشک شود. معمولا افراد توجهی به این موضوع نمیکنند، زیرا تصور میکنند کاکتوس جانسختتر از اینهاست و میتواند هر جایی رشد کند، اما این اشتباه است و بهتر است از خاکهای آماده کاکتوس یا ساکولنت استفاده کنید یا خودتان خاک مناسب را ترکیب کنید.
بیشتر مطالعه کنید: آموزش تصویری تعویض خاک و گلدان سانسوریا
5. انتخاب آب اشتباه برای آبیاری کاکتوس
اکثر آبهای لولهکشی مشکل خاصی ندارند، اما گاهی این آب حاوی مقدار زیادی مواد شیمیایی و املاحی مانند فلوراید، کلر و کلرامین است که میتواند به گیاه آسیب بزند. ازاینرو بهتر است به جای آب لولهکشی از آب جوشانده خنک شده، آب باران یا آب مقطر استفاده کنید.
یک نکته کلی درباره آبیاری کاکتوس
فهمیدن روش آبیاری کاکتوس و زمان این کار، به کمی آزمون و خطا نیاز دارد. مشاهده مداوم واکنش گیاه به تغییرات و بررسی نشانههای آن مهمترین قسمت نگهداری از آن است. ازاینرو مهمترین کار این است که بهصورت مداوم گیاه و خاک آن را بررسی و مشاهده کنید تا زمان آبیاری را تشخیص دهید. مجددا نیز یادآوری میکنیم که فراموش نکنید که هیچگاه کاکتوس را طبق یک برنامه زمانی منظم آبیاری نکنید، زیرا ممکن است در این فاصله خاک گیاه شما خشک نشده باشد.
بعد گفتن نکات روش آبیاری کاکتوس بد نیست برای تکمیل مطلب کمی هم در مورد روش عمومی نگهداری از کاکتوس برای شما بگوییم.
روش عمومی نگهداری از کاکتوس
آبیاری
همیشه اجازه دهید تا چند سانتیمتر بالایی خاک کاکتوستان در فواصل بین آبدهی خشک باشد. دقت کنید همیشه از پایین گیاه شروع به آبیاری کنید و اجازه دهید آب به قسمتهای زیرین کاملا نفوذ کند. این کار باعث میشود بیشازاندازه به گیاه آب ندهید و در نتیجه از خراب شدن ریشه جلوگیری خواهد شد.
بیشتر مطالعه کنید: نکات آبیاری گیاه آپارتمانی
برای آبیاری کاکتوس بهترین کار استفاده از یک رطوبتسنج است، اما میتوانید از انگشت خودتان نیز استفاده کنید. البته بدانید گیاهانی که در گلدان کاشته میشوند نسبت به گیاهانی که در زمین کاشته میشوند به آب بیشتری نیاز دارند. بسیاری از گیاهان از اواخر پاییز تا اوایل بهار به حالتی نیمهخواب میروند و به آب کمتری نیاز دارند. اگر شما در منطقهای زندگی میکنید که رطوبت بیشتری نسبت به محل زندگی اصلی کاکتوس دارد، تقریبا کاکتوس شما نیازی به آبدهی در این زمان ندارد. در این باره گفتنی است بعضیها میگویند کاکتوسها در زمان خواب خود به مقدار بسیار کمی آب نیاز دارند، اما عدهای دیگر براینباورند که کاکتوسها در زمستان به هیچ آبی نیاز ندارند. ازاینرو بهتر است خودتان نگاه کنید و بسنجید که آیا کاکتوستان نیازی به آب دارد یا خیر!
نور
بعد از آبیاری نوبت به نور مورد نیاز برای نگهداری کاکتوس میرسد؛ گونههای مختلف کاکتوس نیازهای نور متفاوتی دارند، اما اکثر کاکتوسها روزانه حداقل به 4 ساعت نور مستقیم خورشید نیاز خواهند داشت. اگر کاکتوس شما در داخل خانه است، پیشنهاد میکنیم آنرا نزدیک یک پنجره جنوبی یا شرقی قرار دهید. همچنین بهتر است که هر چند وقت یکبار نیز گلدان را بچرخانید تا همه جهات گیاه در معرض نور قرار بگیرند.
خاک
برای نگهداری از کاکتوس بهتر است خاک بیشازحد متراکم نباشد و منافذ آن برای عبور آب مناسب باشد.
کوددهی
اگر فکر میکنید آبیاری کاکتوس تنها کاری است که در طول نگهداری از آن باید انجام دهید، باید بگوییم این تفکر اشتباهیست. کاکتوسها علاوه بر آبدهی، به دریافت مواد مغذی از طریق کود در فواصل منظم نیز نیاز دارند. اگرچه کاکتوسها نسبت به گیاهان دیگر مقاومتر هستند، اما آنها نیز به میزان مناسبی از کود مغذی نیاز دارند تا بتوانند در زمان فصل رشد خود سرزنده و شاداب باشند. فصل رشد برای اکثر کاکتوسها فصول گرم و مرطوب است.
البته کاکتوسهایی هم هستند که در فصل زمستان رشد میکنند و در تابستان به خواب فرو میروند. پس بهتر است برنامه زمانی کاکتوس خود را بدانید. اگرچه در زمان خواب گیاه نیاز است که به آن آب بدهید، اما دیگر نباید نگران کود دادن به آن باشید. برای کوددهی به کاکتوس خود از کودی استفاده کنید که نیتروژن کمتر و در عوض فسفر بیشتری دارد.
دما
کاکتوسها میتوانند در دمای 8 تا 35 درجه سانتیگراد زندگی کنند و مشکلی نداشته باشند، البته تا زمانی که خشک باشند.
سمی بودن
کاکتوسها سمی نیستند، اما بهدلیل خارهای متعدد، بهتر است از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور باشند.
تکثیر
آخرین مورد تکثیر کاکتوس است، بهترین زمان برای تکثیر کاکتوس بهار است، اما در فصلهای دیگر نیز میتوانید این کار را انجام دهید. برای تکثیر کاکتوس خود بهتر است از روش قلمه زنی اینکار را انجام دهید، زیرا کاکتوسها از راه قلمه زدن بهراحتی تکثیر میشوند.
بیشتر مطالعه کنید: روش تکثیر گیاهان آپارتمانی
در این مطلب سعی کردیم همه آنچه در مورد روش آبیاری کاکتوس و روش نگهداری عمومی آن لازم است بدانید را برای شما تشریح کنیم، چنانچه مطلبی ناگفته مانده است و یا پرسشی در ذهن شماست که نیاز به مشاوره تخصصی روی گیاه خود دارید، میتوانید سوالات خود را از طریق ارتباط با مشاوره گل و گیاه گُلسِتان مطرح نمایید. کارشناسان باتجربه گیاهپزشکی ما آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند. گیاه پزشکان مشکل شما را بررسی میکنند و در صورت نیاز غذای گیاه (کود)، سم و سایر ملزومات گیاه را برای شما ارسال خواهند کرد. ضمن اینکه اگر زمان یا تخصص کافی برای رسیدگی به گیاه خود را ندارید، می توانید از خدمات باغبانی گُلسِتان (اعزام باغبان و گیاه پزشک به محل شما) استفاده کنید تا متخصصین ما با ابزار مورد نیاز شما در محل شما حضور یابند و خدماتی مانند تشخیص بیماری، علت عدم رشد، تعویض خاک و گلدان، سم پاشی، کوددهی و یا حتی کاشت و … را به شما ارائه دهند.
1- چگونه از ابتلای کاکتوس به بیماریها و آفات گوناگون جلوگیری کنیم؟
• هر 3-2 ماه یکبار، ریشه کاکتوس خود را چک کنید. چندین ماه طول میکشد تا بسیاری از تغییرات خود را نشان دهند. به همین دلیل، شاید کاکتوس شما چندین ماه است که در حال دست و پنجه نرم کردن با یک بیماری/ آفت است و به تازگی نشانههایی از آن نمایان شده است. بسیاری از مشکلات، از طریق بررسی ریشه کاکتوس مشخص خواهند شد. پس غربالگری ریشه، نخستین قدم است.
• اگر برای درمان هرگونه آفت/ بیماری در کاکتوس از الکل استفاده کردهاید، گیاه را برای 5-3 روز دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید. الکل و نور خورشید در کنار هم میتوانند سبب سوختن پوست کاکتوس شوند. بنابراین، حفظ گیاه در برابر اشعههای مستقیم، از حساسیت و بروز واکنشهای شدید در گیاه جلوگیری خواهد کرد.
• پس از درمان کاکتوس خود برای رهایی از هر گونه آفت/ بیماری، حتما گلدان را ضدعفونی نموده و گیاه را در خاکی تازه بکارید. در غیر این صورت، شانس زیادی برای بازگشت عفونت و بیماری مجدد کاکتوس وجود خواهد داشت.
• کاکتوسهای تازه خریداری شده و یا بیمار را برای مدتی قرنطینه (ایزوله) کنید. کاکتوسی که به تازگی خریداری کردهاید، ممکن است ناقل آفات باشد و سبب بروز عفونت در گیاهان دیگر شود. این مورد در خصوص کاکتوسهای بیمار نیز صدق میکند. بنابراین، قرنطینه کردن راهی سریع برای پیشگیری از بیمار شدن گیاهان سالم است.
• بیش از حد به کاکتوس خود آب ندهید. این کار مشکلات فراوانی را برای گیاه در پی خواهد داشت، مانند پوسیدگی ریشه و سایر بیماریهای قارچی.
آفتاب سوختگی هنگامی رخ میدهد که کاکتوس خود را بیش از حد تحت نور مستقیم خورشید قرار بدهید. عواملی مانند کم آبی، تمیز شدن بخشهای گیاه با الکل و یا گرمای بیش از حد هوا نیز میتوانند شدت این سوزش را افزایش دهند. پس از استفاده از حشره کش، آفت کش و یا الکل، هرگز کاکتوس را تحت نور مستقیم خورشید قرار ندهید. نور بیش از حد خورشید با سوزاندن اپیدرم (پوست کاکتوس)، مانع از تنفس و رشد آن خواهد شد. اگر بخشهای سوخته شده قهوهای رنگ شوند، دیگر راهی برای بازیابی آنها وجود نخواهد داشت. البته بنفش شدن رنگ کاکتوس میتواند واکنشی طبیعی در برابر سرمای بیش از حد هوا باشد. پس این مورد را با سوختگی اشتباه نگیرید.
به محض اینکه متوجه سوختن کاکتوس شدید، برای درمان آن اقدام کنید. خوشخبتانه روش موثری برای درمان این مشکل وجود دارد. قهوهای و یا ضعیف شدن کاکتوس نیز میتواند از دیگر نشانههای سوختگی این گیاه باشد. سریعا گیاه را به سایه منتقل کرده، بر روی آن آب اسپری کنید. سپس کاکتوس را با یک کیسه کوچک بپوشانید. اجازه دهید برای چند روز در این حالت باقی بماند. پس از چند روز بهبودی، آن را خارج نموده و در نقطهای با سایه نسبی قرار دهید. چنین گیاهی برای قرار گرفتن در نور مستقیم خورشید آماده نیست. کمی صبر و حوصله به خرج دهید و تغییرات گیاه را نیز تحت نظر داشته باشید.
اگر میزان سوختگی کم باشد، کاکتوس به رشد طبیعی خود ادامه خواهد داد. نقاط قهوهای باقی میمانند و در طی زمان، بهبود پیدا میکنند. اما اگر میزان سوختگی شدید باشد، ممکن است کاکتوس دیگر به رشد ادامه نداده و پس از مدتی کاملا دچار نابودی شود. به همین دلیل است که توصیه میکنیم گیاه را به مرور زمان در معرض نور بیشتر خورشید قرار دهید؛ نه یکباره. بخصوص پس از سپری شدن دوران خفتگی.
سرمای زمستانی، بادهای شدید و سرد و گاهی هوای بسیار خنک میتواند کاکتوس را دچار بیماری و شوک کند. دلایل مختلفی برای بیمار شدن کاکتوس در اثر سرما وجود دارد، مانند:
• کاکتوس را بر روی طاقچه یک پنجرهای با ورودی هوای سرد قرار دادهاید
• در اتاق قرار گیری کاکتوس، کولر و پنکه موجود است و کاکتوس به اصطلاح دچار “سرما خوردگی” شده است
• آبیاری کاکتوس را با آب سرد انجام دادهاید. فراموش نکنید که آبیاری کاکتوس باید با آبی در دمای محیط (ترجیحا ولرم) انجام شود.
اگر هم آب و هم هوای محیط سرد باشد، به احتمال زیاد کاکتوس بیمار خواهد شد. این بیماری منجر به پوسیدگی ریشه و یا بروز سایر مشکلات قارچی میشود. به هر حال، علائم آسیب دیدگی کاکتوس به علت سرما مشخص است: پژمرده میشود و پس از چند روز، به قهوهای تیره یا سیاه تغییر رنگ میدهد. از دیگر نشانههای سرمای آب و هوا، پوسیدگی و فاسد شدن ریشه است. این مشکلات نیز علائم رایج خود را بروز خواهند داد. فراموش نکنید که تمامی کاکتوسها نمیتوانند سرما را تحمل کنند، بلکه اغلب آنها تنها برای مدت کوتاهی قادرند در سرمای هوا دوام بیاورند.
تنها راه حل موثر برای رفع این مشکل، تغییر شرایط کاکتوس است. متاسفانه نمیتوان بخشهای آسیب دیده در اثر سرما را درمان نمود، اما میتوان با تغییر محیط و دمای آب، گیاه را به سوی گذر از این بحران سوق داد.
برای جلوگیری از آبیاری کم کاکتوس، باید بدانید که کاکتوس شما دقیقا به چه میزان آب نیاز دارد. دفعات آبیاری، با توجه به نوع کاکتوس و محل قرار گیری آن متفاوت خواهد بود. بعضی از کاکتوسها باید 3-2 روز پس از خشک شدن آبیاری شوند، در حالی که بعضی دیگر تنها دو بار در ماه به آبیاری نیاز خواهند داشت. به هر حال، بهترین روش برای تشخیص زمان مناسب آبیاری، چک کردن میزان رطوبت خاک است. اگر خاک کاملا خشک شده است، باید گیاه را آبیاری کنید. اگر خاک هنوز مرطوب بود، تا زمان خشک شدن کامل آن صبر کرده و سپس کاکتوس خود را آبیاری کنید.
بهترین زمان برای آبیاری کاکتوس، ساعات آفتابی و آغازین روز است. بدین ترتیب، میزان اضافی آب سریعا تبخیر شده و گیاه دچار پوسیدگی نخواهد شد.
برای جلوگیری از تشنه نگه داشتن کاکتوس، باید به محل قرار گیری آن نیز توجه کافی داشته باشید. اغلب کاکتوسها به قرار گیری در محلی گرم و نورانی علاقه دارند. بنابراین آنها در نقطهای قرار دهید که نور خورشید در اغلب ساعات روز به آنها بتابد. این کار کمک میکند تا آبهای اضافی تبخیر شده و محیطی مرطوبتر در اطراف کاکتوس ایجاد کنند.
بله. یکی از دلایل مهم زرد شدن برگهای کاکتوس و سایر ساکولنتها، کمبود عناصر ضروری برای رشد است. اغلب خاکهای تجاری مخصوص کاکتوس ( که از فروشگاههای گل و گیاه تهیه میکنید)، حاوی مقداری کمپوست یا کود افزوده در ترکیبات خود هستند. بنابراین گیاه میتواند تا مدتی از همین منابع استفاده کرده و به کود بیشتر نیازی نداشته باشد. اما در نهایت، این عناصر نیز با گذشت زمان جذب شده و همچنین در طی آبیاریهای مداوم، از خاک خارج خواهند شد. بنابراین، کوددهی امری ضروری برای بسیاری از کاکتوسها به شمار میرود. راه دیگر، کاشت مجدد گیاه در خاکی تازه است. خاکی که دارای عناصر کافی است و قادر است تا مدتی نیازهای گیاه را برطرف کند.
برای رفع این مشکل، از یک کود متعادل مخصوص گیاهان آپارتمانی و یا کود فرموله شدن مخصوص کاکتوس و ساکولنت استفاده کنید. کاکتوسها به کوددهی زیادی نیاز ندارند. پس مقدار توصیه شده بر روی بسته بندی را تا نصف قدرت آن رقیق کنید. در طول فصول رشد، هر دو هفته یکبار به گیاه خود کود بدهید.
برگهای بخش پایینی کاکتوس در طی زمان پژمرده شده و در نهایت دچار مرگ خواهند شد. این فرآیند، همزمان با تولید برگهای جدید در بخش میانی و راس گیاه صورت میگیرد. بنابراین جای نگرانی نیست. این اتفاق، امری طبیعی است و بخشی از روند رشد گیاه است. برگهای مرده به راحتی قابل جدا شدن هستند، و یا میتوانید آنها را به حال خود رها کنید تا خودشان بریزند. اما برگهای ریخته شده بر روی خاک را جمع آوری کنید، زیرا برخی حشرات در زیر آنها مخفی شده و رشد خواهند کرد.
اگر بعضی ساقهها و حتی کل گیاه در حال دراز شدن، خم شدن به یک سمت و گاها بیرنگ شدن هستند، یعنی کاکتوس شما به اندازه کافی نور دریافت نمیکند. “بیرنگ شدگی” واکنش طبیعی گیاه به کمبود نور است. در چنین شرایطی، معمولا ساقهها نیز به سمت منبع نور متمایل میشوند. این اتفاق، با ایجاد فاصله میان برگها و به هم ریختن ظاهر کلی گیاه همراه است. طبیعی است که کمبود نور، به ضعیف شدن و حتی توقف رشد گیاه منجر خواهد شد.
برای حل این مشکل، باید کاکتوس خود را به مکان روشنتری منتقل کنید. نزدیکی یک پنجره نورگیر جنوبی یا شرقی، نور خوبی را برای یک کاکتوس آپارتمانی فراهم خواهد کرد. اگر قصد دارید گیاه را در معرض نور شدید خورشید قرار دهید، این کار را به آرامی و به تدریج انجام دهید. از ایجاد تغییرات ناگهانی که منجر به وارد شدن شوک به گیاه میشوند، پرهیز کنید. اگر نمیتوانید نور بیشتری فراهم کنید، استفاده از لامپهای مخصوص رشد میتواند راهی عالی برای جبران این کمبود باشد.