روش نگهداری گیاه مارانتا (Maranta leuconeura)

زمان مطالعه: 10 دقیقه

مارانتا گیاهی بومی نواحی گرمسیر آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی است. حدود 40 الی 50 نوع مختلف از این گیاه شناسایی شده است که تمام آن‌ها توسط ریزوم‌ها رشد می‌کنند و گیاهی چند ساله و همیشه سبز است.
در این مقاله با گُل سِتان همراه باشید تا روش نگهداری گیاه مارانتا را بخوانید.

مروری سریع بر گیاه مارانتا

نام علمی: Maranta leuconeura
خانواده: مارانتائیان
بومی: مناطق گرمسیر آمریکای مرکزی، آمریکای جنوبی و هند غربی
نام‌های مرسوم: مارانتا، گیاه دعا، گیاه نماز

فهرست مطالب این مقاله:

• معرفی گیاه مارانتا
• انواع مارانتا
• روش نگهداری گیاه مارانتا
• مشکلات، بیماری‌ها و آفات

معرفی گیاه مارانتا

این گیاه بومی مناطق گرم‌سیری آمریکا است که نام خود را از روی فیزیک‌دان و گیاه‌شناس قرن شانزدهم بارتولومیو مارانتا گرفته است.
این گیاه به نام‌های گیاه دعاخوان یا نمازخوان هم شناخته می‌شود زیرا برگ‌های این گیاه در روز صاف است اما در شب جمع شده و مانند دست‌هایی که برای دعا بلند شده باشد، می‌شود.
مارانتا یکی از زیبا‌ترین برگ‌ها در بین گیاهان را دارد. این برگ‌های سه رنگ زمینه‌ای سبز و مخملی دارد که نقطه‌های زرد رنگ بر روی آن است و خط‌هایی قرمز رنگ بر روی تمام این‌ها کشیده شده است.
نوع بالغ و رشد کرده برگ‌های این گیاه تا حدود 15 سانت می‌شود که از ساقه کوتاه این گیاه خارح شده است. اگرچه این گیاه به عنوان یک گیاه خانگی شناخته می‌شود اما نگهداری از آن در طولانی مدت کار آسانی نیست.
اگر به دنبال روش نگهداری یک گیاه خاص هستید به صفحه مرجع روش نگهداری گیاهان مراجعه نمایید.

انواع مارانتا

انواع مختلفی از گیاه مارانتا وجود دارد اما مشهورترین آن نوع سه رنگ آن است که در اکثر فروشگاه‌ها پیدا می‌شود.
مارانتا و کالاتیا بسیار شبیه به یکدیگر هستند و عجیب نیست که این دو گیاه با یکدیگر اشتباه گرفته شوند.

بعضی از انواع مشهور مارانتا عبارت است از:

مارانتا لوکونورا
که با نام سه رنگ یا طاوسی نیز شناخته می‌شود مشهورترین نوع این گیاه است که رگ‌هایی قرمز رنگ بر روی برگ‌های آن کشیده شده است.

مارانتا کرچووانا
که برگ‌هایی سبز با نقاطی تیره دارد. این گونه از گیاه رگ‌های قرمز رنگ را ندارد و در ایران با نام گورخری نیز شناخته می‌شود.

روش نگهداری گیاه مارانتا

مارانتا گیاهی با رشد بسیار آهسته است و برای نگهداری در فضاهای کوچک بسیار مناسب است. این گیاه از محیطی گلخانه‌ای خوشش می‌آید. محیطی که گرم، مرطوب، با تهویه مناسب و کوددهی عالی باشد.
گیاهی که در محیطی بیش از حد خشک یا سرد قرار بگیرد برگ‌هایش را از دست می‌دهد و دچار بیماری‌های قارچی خواهد شد که در نهایت به مرگ گیاه منجر می‌شود.
از سوی دیگر گیاهی که بیش از حد در معرض نور خورشید باشد دچار سوختگی برگ‌ها می‌شود و لکه‌های قهوه‌ای بر روی برگ‌ها گسترش پیدا می‌کند.

نور

مارانتا به نوری زیاد ولی غیر مستقیم نیاز دارد. هیچ‌گاه نباید این گیاه را در معرض نور مستقیم خورشید قرار داد زیرا باعث سوختگی برگ‌هایش می‌شود یا ممکن است لکه‌هایی را بر روی خود پدیدار کند و برگ‌ها رنگ خود را از دست بدهند.
این گیاه می‌تواند شرایط کم‌نور را تحمل کند ولی در زمستان این گیاه به استراحت می‌رود و باید در محیطی نورگیر قرار بگیرند.

خاک

مارانتا به خاکی اسیدی علاقه دارد. یک ترکیب خاک عالی برای این گیاه شامل پوده که مقدار pH آن چیزی بین 5.5 تا 6.0 باشد یا ترکیبی از دو قسمت پیت ماس، یک قسمت خاک رسی و یک قسمت پرلیت یا شن درشت.
همچنین می‌توان از خاک معمولی گلدان استفاده کرد به شرطی که زهکشی مناسبی داشته باشد. اگر حس می‌کنید زهکشی خاک شما مناسب نیست می‌توانید با اضافه کردن پرلیت یا شن درشت به خاک آن را بهتر کنید.
مطمئن شوید که گلدان سوراخ‌های تخلیه آب داشته باشد.

آب‌دهی

در طول مدت فصل رشد یعنی از بهار تا اوایل پاییز بهتر است به صورت مرتب به مارانتا آب بدهید و اجازه ندهید که خاک گیاه خشک شود. هر زمان که سطح خاک در حال خشک شدن بود زمان آب دادن به آن است و نباید اجازه دهید حتی سطح خاک به صورت کامل خشک شود.
این گیاه به سرعت تشنه می‌شود و به آب نیاز دارد اما از سوی دیگر باید مراقب بیماری‌ها و قارچ‌ها نیز بود به همین خاطر نباید اجازه دهید برگ‌ها خیس بمانند یا خاک آن بیش از حد خیس باشد. کم‌آبی و آب‌دهی زیاد هر دو باعث آسیب به گیاه و زرد شدن یا ریزش برگ‌ها می‌شود.
بهتر است از آبی استفاده کنید که دمای اتاق را داشته باشد و سرد نباشد. همچنین در زمستان میزان آب‌دهی را کمتر کنید.

دما و رطوبت

گیاه مارانتا ترجیح می‌دهد در دمایی بین 15 الی 18 درجه زندگی کند و دمای کمتر از این می‌تواند به برگ‌ها آسیب بزند.
این گیاه محیطی به شدت مرطوب را می‌پسندد که معمولا در داخل خانه تامین نمی‌شود.
می‌توانید با برخی اقدامات این رطوبت را برای گیاه تامین کنید. استفاده از دستگاه بخور یا کتری آب در نزدیکی گیاه یا ریختن سنگ و آب در سینی زیر گلدان به صورتی که آب با گیاه تماس پیدا نکند، رطوبت خوبی را فراهم می‌کند. همچنین می‌توانید برگ‌ها را با آبی که دمای اتاق را دارد مرطوب کنید.

مطلب مرتبط: روش های موثر برای افزایش رطوبت گیاهان آپارتمانی

کوددهی

برای کوددهی به مارانتا می‌توانید از اوایل بهار تا اواسط پاییز هر دو هفته یک‌بار اقدام کنید.
بهتر است یک کود متوازن مانند 10-10-10 را دوبرابر دستور محصول رقیق کنید.
اگر میزان کوددهی بسیار کم باشد رشد گیاه بسیار آهسته یا سخت می‌شود. کوددهی بیش از حد نیز باعث سوختن ریشه‌ها، قهوه‌ای شدن برگ‌ها و حتی مرگ گیاه می‌شود.
در طول زمستان بهتر است میزان کوددهی را به یک‌بار در ماه کاهش دهید.

سمی بودن

گیاه مارانتا برای انسان‌ها یا حیوانات خانگی سمی نیست.

تعویض گلدان

در ادامه روش نگهداری گیاه مارانتا به نحوه تعویض گلدان آن میپردازیم.
این گیاه چندان نیاز به تعویض گلدان ندارد اما ممکن است در طول زمان ریشه‌های آن تمام گلدان را اشغال کند و فضای آن تمام شود و رشد گیاه آهسته‌تر شود.

برای تعویض گلدان مارانتا باید گلدانی انتخاب کنید نهایتا 4 الی پنج سانت بزرگتر از گلدان قبلی باشد. برای تعویض گلدان گیاه را به آرامی از گلدان قدیمی خارج کنید، ریشه‌های آن را ار خاک قدیمی پاک کنید و گیاه را در گلدانی جدید با خاک جدید قرار دهید.
بهترین زمان برای تعویض گلدان این گیاه در اوایل بهار و پیش از اینکه فصل رشد آن اغاز شود، است.

تکثیرمارانتا

تکثیر گیاه مارانتا بر خلاف چیزی که به نظر می‌آید آسان است. برخی از انواع مارانتا را می‌توان از طریق قلمه زدن ساقه یا تقسیم ریزوم‌هایشان تکثیر کرد. اما یکی از معمول‌ترین و آسان‌ترین راه‌ها برای تکثیر این گیاه تقسیم آن در زمان تعویض گلدان است.

تقسیم ریشه

برای این کار کافی است در زمان تعویض گلدان ریشه‌ها را تمیز کنید تا کاملا دیده شوند سپس گیاه را از ریشه به تکه‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. این خرده گیاهان جدید باید هر کدام به تنهایی ریشه و ساقه کافی داشته باشند.
سپس باید آن‌ها را به صورت جداگانه در گلدان‌های کوچک‌تر بکارید و محیطی بسیار گرم و مرطوب را برای آن‌ها فراهم کنید تا اولین نشانه‌های رشد آغاز شود.

قلمه زدن

ساقه‌ای را انتخاب کنید و از زیر گره برگ آن‌را ببرید تا قلمه جدیدی به دست آورید. قلمه را در هورمون رشد قرار دهید و سپس آن را در ظرفی شیشه‌ای و در آب قرار دهید.
حواستان باشد که هر دو روز باید آب این ظرف را عوض کنید تا از تشکیل جلبک یا باکتری‌های مضر جلوگیری شود. به محض اینکه اولین نشانه‌های رشد ریشه را مشاهده کردید گیاه را به گلدان خاکی منتقل کنید، خاک و خود گیاه را مرطوب نگه دارید.

مشکلات، بیماری‌ها و آفات

گیاه مارانتا مانند هر گیاه دیگری ممکن است در معرض بیماری یا آفت قرار بگیرد.

بیماری‌ها

لکه‌های روی برگ که با نام لکه قهوه‌ای نیز شناخته می‌شود یکی از رایج‌ترین بیماری‌هایی است که گیاه را درگیر می‌کند. در صورتی که این بیماری به سرعت درمان نشود باعث مرگ گیاه می‌شود. آب‌دهی بیش از حد دلیل دلیل این اتفاق است و با اصلاح میزان آب‌دهی می‌توانید این مشکل را کنترل کنید.

زرد شدن برگ‌ها مشکل دیگری است که در نگهداری از مارانتا رخ می‌دهد. این مشکل معمولا به خاطر شرایط نگهداری بد، بیماری‌های قارچی یا ویروس اتفاق می‌افتد. غالبا دلیل زرد شدن برگ‌ها چیزی است که می‌توان آن‌را کنترل کرد مانند محل قرارگیری گیاه یا میزان کوددهی. اما گاهی ممکن است نیاز به اقدام جدی‌تری باشد.

اولین اقدام در زمان زرد شدن برگ‌ها این است که میزان نور را بررسی کنید و اگر نور بیش از حدی به گیاه می‌رسد آن‌را به محلی با نور غیر مستقیم و فیلتر شده منتقل کنید.

میزان فسفات و فلوراید بالا در آبی که به گیاه داده می‌شود نیز می‌تواند باعث سوختن لبه برگ‌ها شود. بهتر است از آبی فیلتر شده استفاده کنید یا اجازه دهید آب برای مدتی استراحت کند تا املاح آن ته‌نشین شود.

کلروز دلیل دیگری است که برگ‌های گیاه زرد می‌شود و این اتفاق معمولا در برگ‌های جوان رخ می‌دهد. دلیل این اتفاق کمبود آهن در گیاه است و عدم درمان به موقع آن باعث مرگ گیاه می‌شود.
در صورتی که خاک گیاه pH بسیار بالایی داشته باشد یا ساختاری بیش از حد رسی داشته باشد کلروز رخ می‌دهد. خاکی که بیش از حد متراکم و خیس باشد، فسفر بیشتری را در خود نگه می‌دارد که در نتیجه آهن کمتری دارد. می‌توانید با اضافه کردن مکمل‌های آهن این مشکل را حل کنید.

ویروس موزاییک خیار، بیماری دیگری است که باعث زرد شدن برگ‌های مارانتا می‌شود. اگر بر روی برگ‌ها نقاطی زرد رنگ ظاهر شود در حالی که قسمت‌های سبز کاملا سالم هستند ممکن است گیاه شما درگیر این ویروس باشد.
ممکن است متوجه شوید که برگ‌های جدید کوچک‌تر و ضعیف‌تر هستند و برگ‌های قدیمی خطوط زرد رنگی را بر روی خود دارند. متاسفانه ویروس موازییک خیار درمانی ندارد و بهتر است گیاه مبتلا شده را معدوم کنید تا این بیماری به گیاهان دیگر سرایت نکند.

آفات

گیاه مارانتا مانند هر گیاه دیگری مستعد ابتلا به آفات است.
معمول‌ترین آفتی که به این گیاه حمله می‌کند کنه تار عنکبوتی است. این حشرات در بین شاخ و برگ‌های گیاه زندگی می‌کنند اما خوشبختانه از رطوبت بالا خوششان نمی‌آید.
از آنجایی که مارانتا در رطوبت بالا عملکرد خوبی دارد می‌توانید با بالا بردن میزان رطوبت جلوی ورود این حشرات را بگیرید.

دیدن کنه‌های تارعنکبوتی کار ساده‌ای نیست و شاید تنها بتوانید گرد سفیدی که از خود به جا می‌گذارند ببینید، اما همین حشرات کوچک می‌توانند رشد گیاه را متوقف کنند. می‌توانید برای مبارزه با این حشرات از حشراتی مانند کفشدوزک و یا از روغن نیم استفاده کنید.

شپشک آردی آفت دیگری است که مارانتا با آن درگیر می‌شود. این حشرات از خود چیزی سفید به جا می‌گذارند که مانند یک پارچه است.
این حشرات معمولا در بین ساقه و برگ‌ها پیدا می‌شوند و شیره گیاه را می‌نوشند و سرعت تکثیر بالایی دارند. زمانی که متوجه این حشرات شدید باید گیاه را قرنطینه کنید تا باعث سرایت به گیاهان دیگر نشود. سپس ترکیبی از سه چهارم آب و یک چهارم الکل و چند قطره مایع ظرفشویی بسازید و با پارچه‌ای تمیز قسمت‌های آلوده را پاک کنید. بعد از چند روز این کار را مجددا تکرار کنید. می‌توانید از آفت‌کش‌های صنعتی یا روغن نیم نیز استفاده کنید.

سخن پایانی

در این مطلب سعی کردیم همه آنچه در مورد روش نگهداری گیاه مارانتا لازم است بدانید را برای شما تشریح کنیم، چنانچه مطلبی ناگفته مانده است و یا پرسشی در ذهن شماست که نیاز به مشاوره تخصصی روی گیاه خود دارید، می‌توانید سوالات خود را از طریق ارتباط با مشاوره گیاه پزشکی آنلاین گُل‌سِتان مطرح نمایید. کارشناسان باتجربه گیاه‌پزشکی ما آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند. گیاه پزشکان مشکل شما را بررسی می‌کنند و در صورت نیاز غذای گیاه (کود)، سم و سایر ملزومات گیاه را برای شما ارسال خواهند کرد. ضمن اینکه اگر زمان یا تخصص کافی برای رسیدگی به گیاه خود را ندارید، می توانید از خدمات گل و گیاه در محل گُل‌سِتان (اعزام باغبان و گیاه پزشک به محل شما) استفاده کنید تا متخصصین ما با ابزار مورد نیاز شما در محل شما حضور یابند و خدماتی مانند تشخیص بیماری، علت عدم رشد، تعویض خاک و گلدان، سم پاشی، کوددهی و یا حتی کاشت و … را به شما ارائه دهند.

سوالات رایج درمورد گیاه مارانتا