روش نگهداری و معرفی گل استرلیتزیا یا پرنده بهشتی

زمان مطالعه: 13 دقیقه

معرفی استرلیتزیا

برای معرفی گل استرلیتزیا باید بگوییم گل زیبا و متفاوت استرلیتزیا یکی از معروف‌ترین گل‌های گرمسیری است و از نظر گیاه شناسی، هم خانواده موز به‌شمار می‌رود! نام دیگر این گل، پرنده بهشتی است و کاشت و نگهداری از آن، نسبت به سایر گل‌های گرمسیری بسیار راحت‌تر است.
این گیاه متعلق به سواحل آفریقای جنوبی است و نخستین بار در سال 1773 به اروپا آورده شد. گل‌های استرلیتزیا مقاومت خوبی دارند به‌طوری‌که؛ به راحتی وزن پرنده‌هایی که برای گرده افشانی از آنها استفاده می‌کنند را تحمل می‌کنند.
اگر به‌خوبی از این گل زیبا مراقبت کنید، ممکن است در سال چندین بار گل بدهد. اگرچه از زمان کاشت، حدود 3 سال زمان لازم است تا استرلیتزیا شروع به گلدهی کند، ولی از آن‌جایی که گیاه مقاوم و بادوامی است، می‌تواند تا سال‌ها شما را از تماشای گل‌های خاص و متفاوتش غرق در لذت کند.
استرلیتزیا عطری گرم و تازه دارد که یادآور مناطق ساحلی و گرمسیری است.
حال با گُل سِتان همراه باشید تا روش نگهداری گل استرلیتزیا را بخوانید.

تاریخچه

نام این گل، برگرفته از ظاهر خاص گلبرگ‌های آن است. این گیاه 3 گلبرگ نارنجی و 3 گلبرگ آبی دارد که با هم ترکیب شده‌اند و به شکل یک گل مجزا درآمده‌اند.
وقتی گل کمی رشد می‌کند، ترکیب خاص این گلبرگ‌ها شکلی شبیه به یک پرنده در حال پرواز را به وجود می‌آورد. به همین دلیل به استرلیتزیا پرنده بهشتی گفته می‌شود.
استرلیتزیا به عنوان یک سرچشمه الهام و نمادی مهم در هنرهای تجسمی شناخته می‌شود.

نماد و معانی

این گل زیبا، تداعی‌گر لذت، هیجان، شگفتی و بهشت است. معانی دیگری هم برای استرلیتزیا وجود دارد:

• این گل نمادی برای وفاداری، معصومیت، عشق و ابراز علاقه است. به همین دلیل انتخاب خوبی برای یک هدیه عاشقانه نیز به‌شمار می‌رود.
• در هاوایی، استرلیتزیا در طبیعت بکر رشد می‌کند و بخشی از نماد فرهنگی آن ناحیه است. در آن زبان، نام این گل ” جهان کوچک ” است و نمادی است برای عظمت و شکوه.
• این گل بزرگداشت نهمین سالگرد ازدواج است.
• علاوه بر این معانی، پرنده بهشتی سمبلی برای داشتن آینده روشن و درخشان هم هست.

انواع

در چهارمین بخش از معرفی گل استرلیتزیا به معرفی انواع آن می‌پردازیم؛
حدود 6 گونه مختلف برای استرلیتزیا شناخته شده است. تفاوت بین این گونه‌ها بسیار زیاد است و به شکل، اندازه و تنوع رنگ آن‌ها مربوط می‌شود.
برای مثال، استرلیتزیا Reginae، با رشد سریع خود تا 2 متر رشد می‌کند و اگر بخواهید آن را در گلدان بکارید، باید یک گلدان با عرض 4 متر انتخاب کنید!
در حالی که استرلیتزیا Juncea، نهایتا تا 1 متر رشد می‌کند و برخلاف نوع قبلی رشد بسیار آرامی دارد.
تفاوت رنگ گونه‌های استرلیتزیا، محدود به پررنگ و یا کم رنگ‌تر بودن گلبرگ‌هاست. به طور کلی رنگ گلبرگ‌های استرلیتزیا، مخلوطی از آبی و تناژی از رنگ قرمز و نارنجی است.

روش نگهداری استرلیتزیا

آبیاری

برگ‌های این گیاه به رطوبت علاقه زیادی دارند، بنابراین باید آن را به خوبی آبیاری کنید بخصوص در فصل بهار و تابستان. هرچقدر گیاه شما بزرگ‌تر بوده و برگ‌های بیشتری داشته باشد، نیازش به آب نیز بیشتر خواهد بود.
سعی کنید در تمام طول سال، خاکش را مرطوب نگه دارید. استرلیتزیا به سبب داشتن برگ‌هایی بزرگ، رطوبت را سریع‌تر از دست می‌دهد. به همین جهت لازم است در بهار و تابستان، آن را به صورت روزانه آبیاری کنید.
اگر بیش از حد به گیاه آب بدهید، برگ‌ها قهوه‌ای و شکننده خواهند شد.
در مقابل، اگر آن را کمتر از میزان لازم آبیاری کنید، سطح برگ‌ها از وسط شروع به زرد شدن می‌کند. نکات زیر را فراموش نکنید:
• خاک این گیاه باید همیشه کمی مرطوب باشد، اما نه خیس و غرقاب
• استرلیتزیا نمی‌تواند تجمع آب را در خاک خود تحمل کند
• خاک آن هرگز نباید کاملا خشک شود
• هر زمان که سطح خاک خشک شد، باید مجدد گیاه را آبیاری کنید. حتی اگر آن را ساعاتی قبل آبیاری کرده باشید
• آب ولرم بهترین گزینه برای آبیاری هستند
با فرا رسیدن فصل زمستان، استرلیتزیا به محیطی خنک‌تر نیاز داشته و به آبیاری کمتری نیز نیاز خواهد داشت. در این ایام خاک نباید مدام آبیاری شود، مقداری که مانع از خشک شدن کامل آن شود برای گیاه کافی است.

نور

استرلیتزیا عاشق نور است. آن را از اوایل بهار تا اواخر تابستان به خارج از خانه منتقل کنید؛ اگر باغچه دارید گلدان استرلیتزیا را در کنار باغچه قرار دهید. در غیر این صورت، بالکن، پاسیو و تراس نیز برای آن مناسب هستند.
در این میان، مکانی گرم و نورانی که جریان هوای خوبی نیز داشته باشد، برای استرلیتزیا کاملا عالی است. چون باد زیاد، ممکن است سبب آسیب دیدن برگ‌ها شود؛ بهتر است گیاه را در مکانی امن قرار دهید.

استرلیتزیا به نور کامل و درخشان خورشید نیاز دارد، حتی بد نیست گاهی نور به صورت مستقیم به آن بتابد تا گیاه برای گلدهی تشویق شود. البته دقت کنید که نور مستقیم خورشید در حوالی ظهر، سبب سوختن برگ‌ها خواهد شد. استرلیتزیا در مکان‌هایی با سایه نسبی نیز رشد خوبی خواهد داشت، اما چنین شرایط نوری سبب ایجاد اخلال در رشد گلها خواهد شد. یک مکان کاملا تاریک، می‌تواند به کلی گلها را حذف کند!
اگر نمی‌خواهید در فصل بهار و تابستان استرلیتزیا را در هوای آزاد قرار دهید، باید گردش هوای مناسبی برای آن در داخل خانه فراهم کنید. این موارد، الویت‌های نوری گیاه هستند:
• مکان گرم و نورانی
• هوای تازه با میزان رطوبت کافی
• اگر آن را در داخل خانه گذاشته‌اید، باید روزانه چندین بار هوای اتاق را تهویه کنید.

دما و رطوبت

استرلیتزیا رطوبت بالا را ترجیح می‌دهد. به همین جهت شاید بهتر باشد که همیشه یک اسپری آب در کنار این گیاه قرار دهید تا اگر هوای محیط خیلی خشک شد، به این وسیله گیاه را مرطوب کنید. در زمستان، دمای محیط را بالاتر از 15 درجه سانتی گراد نگه دارید. این گیاه در برابر سرما مقاوم نیست، و در صورت سرمازدگی، به زمان زیادی برای بازیابی خود نیاز دارد.

خاک

خاک گلدان معمولی یا خاک مخصوص گل‌ها برای استرلیتزیا کاملا مناسب است. نکته‌ای که در این باره بسیار حائز اهمیت است، این است که خاک ضمن غنی بودن از نظر عناصر ضروری، برای کاشت ریشه مناسب باشد.
یعنی متخلخل و مرطوب بوده، و در عین حال بتواند هوا و آب را از خود عبور دهد. ما خاکی حاوی شن را پیشنهاد می‌کنیم.
البته، این گیاه در سال‌های نخستین زندگی خود، بهتر است در خاکی با مقادیر پایین عناصر ضروری کاشته شود. مانند زغال سنگ و یا خاک مخصوص کاشت گیاهان نوپا.

کوددهی

این گیاه، تشنه کود است!
در بهار و تابستان، باید هفته‌ای یکبار به آن کود بدهید. برای این منظور، می‌توانید مقداری کود مایع را در آب مصرفی گیاه حل کنید در این صورت ضمن آبیاری، گیاه را کوددهی نیز می‌کنید.
زیاده روی نکنید، هر بار مقدار کمی کود کافی است. اگر سرعت رشد برگ‌ها از باز شدن گل‌ها بیشتر شد، یعنی بیش از حد به گیاه کود داده‌اید.
نباید به دانه‌های کاشته شده کود بدهید؛ زیرا آنها خود دارای تمام عناصر ضروری برای رشد هستند. در صورت کاشت دانه‌ استرلیتزیا، بعد از گذشتن دو ماه از ظاهر شدن جوانه‌ها و آثار گیاه جدید، هفته‌ای یکبار کوددهی را انجام دهید، بدون در نظر گرفتن فصلی که در آن هستید.

سمی بودن

گل استرلیتزیا اگر به مقادیر زیاد خورده شود، هم برای حیوانات و هم برای انسان‌ها سمی است. اگر مایل باشید تا گیاهان سمی بیشتری را بشناسید میتوانید مطلب گیاهان سمی برای انسان و حیوانات را مطالعه کنید.

کاشت و تعویض گلدان

استرلیتزیا گیاهی با رشد مداوم است و باید قبل از گلدهی به اندازه خاصی برسد. هر بهار، آن را به گلدان بزرگ‌تری منتقل کنید. یک استرلیتزیا با ارتفاع 120-90 سانتی متر، در یک گلدان 25 سانتی متری به خوبی رشد خواهد کرد. چنین گیاهی به اندازه 150-120 سانتی متر نیز برای داشتن رشدی عالی به گلدانی 35 سانتی متری نیاز دارد.
اما اگر استرلیتزیای شما جوان است، باید دقت بیشتری به خرج دهید. هنگامی که به بلوغ رسید، باید ریشه فشرده شود تا گیاه شروع به گلدهی کند. در این حالت اگر آن را به گلدان بزرگتری ببرید، چرخه رشد شکوفه را مختل کرده‌اید.

آفات و بیماری‌های رایج

گیاه را مرتبا از نظر وجود شته، کرم‌ها و هیره چک کنید. به محض اینکه یکی از آنها را مشاهده کردید، از صابون دافع حشرات استفاده کنید، دقت کنید که این صابون را فقط به بخش زیرین برگ‌های این گیاه اسپری کنید.

استرلیتزیا مستعد ابتلا به قارچ بوتریس سینرئا یا همان کپک خاکستری است. در این بیماری، بر سطح برگ‌ها و گلبرگ‌ها لکه‌هایی با لایه نازک خاکستری رنگ ایجاد می‌شود. برای درمان، بخش‌های بیمار گیاه را جدا کرده و از جریان مناسب هوا در تمام بخش‌های گیاه اطمینان حاصل کنید.

روش تکثیر

استرلیتزیا را می‌توانید به سادگی از طریق تقسیم ریزوم حین تعویض گلدان، تکثیر کنید. یک جوانه‌ای را که دارای حداقل 3 برگ باشد جدا کرده و در خاک غنی بکارید.
می‌توانید استرلیتزیا را از طریق کاشت دانه نیز تکثیر کنید، اما تقسیم کردن روش بسیار مناسب‌تری برای تکثیر این گیاه در منزل است. بخصوص که کاشت دانه به چندین ماه زمان برای جوانه زنی نیاز دارد.
بهتر است به طور مرتب این گیاه را تقسیم نکنید، زیرا هر چه تراکم برگ‌ها بالاتر باشد، شکوفه‌های بیشتری رشد خواهند کرد.

برای نگهداری بیشتر از برگ‌ها

کمی رسیدگی، می‌تواند اثرات زیادی بر برگ‌های این گیاه داشته باشد.

-مثلا در گیاهان مسن، باید مرتبا برگ‌های قدیمی‌تر را از گیاه جدا کنید تا رشد به خوبی ادامه پیدا کند.
می‌دانید که آب زیادی از طریق برگ‌های پهن این گیاه تبخیر می‌شود، به همین علت حذف برگ‌های مرده می‌تواند از کاهش بیش از حد آب گیاه جلوگیری کند بنابراین برگ‌ها و گل‌های خشک شده باید سریعا از گیاه جدا شوند.

-از تکثیر این گیاه به روش قلمه زنی خودداری کنید، استرلیتزیا باید به گیاه‌های کوچک تقسیم شود.

-آب لوله کشی، می‌تواند سبب قهوه‌ای شدن نوک برگ‌ها شده و در رشد گیاه اخلال ایجاد کند. این آب حاوی نمک، کلر، فلوئور و سایر املاح است. تمام این عناصر می‌توانند در خاک جمع شده و منجر به قهوه‌ای شدن و حتی سوختن برگها شوند. بهتر است از آب تصفیه شده برای آبیاری استرلیتزیا استفاده کنید. اما اگر دستگاه تصفیه آب ندارید، آب لوله کشی را در ظرفی بزرگ و روباز بریزید و اجازه دهید برای یک شب به همان حال بماند. بدین طریق مقداری از کلر آن خارج شده و برای مصرف گیاه مناسب‌تر می‌شود.

مشکلات احتمالی برگ‌ها

شکافته شدن

بسیاری از مردم با دیدن برگ‌های شکافته شده استرلیتزیا فکر می‌کنند اتفاق ناگواری در شرف وقوع است؛ اما جای نگرانی نیست. حقیقت این است که رخ دادن چنین تغییری در سطح برگ‌های این گیاه کاملا طبیعی است. این اتفاق بخشی از تطابق این گیاه با طبیعت است: شکاف‌ها این امکان را فراهم می‌کنند که باد به راحتی در میان گیاه جریان پیدا کند؛ بدون این که سبب شکستن، خم شدن یا واژگونی گیاهان سنگین شود. با منتقل کردن گیاه به داخل خانه، این شکاف‌ها نیز کاهش خواهند یافت. اما باز هم ظهور آنها در خانه نیز محتمل و طبیعی است.

قهوه‌ای شدن لبه‌ها

اگر شاهد قهوه‌ای و شکننده شدن برگ‌های استرلیتزیا بودید، یعنی آبیاری کمتر از حد نیاز بوده یا هوا بیش از حد خشک است.
همانطور که اشاره کردیم، این گیاه عاشق رطوبت بوده و همواره تشنه است! آن را در نزدیکی دستگاه‌های سرمایشی/ گرمایشی یا پنجره‌هایی که مدام باز و بسته می‌شوند قرار ندهید و را مرتبا آبیاری کنید و با مرطوب کردن گیاه به کمک اسپری آب، میزان رطوبت را افزایش دهید. بسته به میزان خشکی هوا، می‌توانید روزی یکبار، چندین بار در روز یا هر چند هفته یکبار برگ‌ها را مرطوب کنید.

زرد شدن

اگر برگ‌هایی زرد و پژمرده در گیاه خود مشاهده کردید، احتمالا بیش از حد به آن آب داده‌اید. ابتدا ریشه‌ها را چک کرده و از عدم فاسد شدن آن مطمئن شوید. اگر ریشه آسیب دیده باشد، باید گیاه را در گلدان جدیدی بکارید. اما اگر ریشه سالم بود، گیاه را به گلدان باز گردانده و اجازه دهید خاک کاملا خشک شود، سپس آبیاری را با مقدار معتدل‌تری از سر بگیرید.

لوله‌ای شدن

اگر برگ‌های استرلیتزیا به داخل پیچ خورده و لوله‌ای مانند شدند، دلیل اصلی کمبود آب است.
برای جبران این کمبود، آن را به خوبی آبیاری کنید، در واقع بهتر است گیاه را به حمام ببرید. گیاه را از گلدان تزئینی (خارجی) خود خارج کرده و در حمام قرار دهید. سپس آن را کاملا آبیاری کنید. اجازه دهید آب اضافی از زیر آن خارج شود، سپس گیاه را به گلدان خود منتقل کنید. بسته به اینکه گیاه شما چقدر خشک است، برای 2-1 ساعت باید در آب قرار بگیرد. پس اگر وان ندارید، می‌توانید از ظرفی بزرگ استفاده کرده و گیاه را در آن قرار دهید.

تشویق گیاه برای گلدهی

بهترین راه برای تشویق استرلیتزیا به گلدهی، فراهم کردن شرایط محیطی ایده‌آل برای آن است.
• اگر به تازگی آن را تکثیر کرده یا به گلدان جدید منتقل کرده‌اید، این یکی از رایج‌ترین دلایل برای عدم گلدهی این گیاه به شمار می‌رود. در حقیقت، با این کار ممکن است گلدهی کمی به تاخیر افتاده یا به سال بعد موکول شود.
• اگر گیاه را در عمق زیادی کاشته‌اید، باید مجدد گیاه را در عمق مناسب بکارید.
• هرس کردن اثری بر گلدهی نخواهد داشت، مگر اینکه به صورت افراطی و در دفعات متعدد این کار را انجام داده باشید.
• اگر گیاه نور کافی دریافت نمی‌کند، آن را به مکان دیگری ببرید.
• مطمئن شوید که میزان آبیاری و کوددهی پاسخگوی نیازهای گیاه هست، بخصوص در فصول رشد.
• گلدهی تنها در گیاهان بالغ رخ می‌دهد. یعنی گیاهانی که حداقل 5 سال از عمر آنها می‌گذرد.
• فراهم کردن کمی سایه، می‌تواند در تسریع این روند موثر باشد.
• برای تشویق گیاهان بالغ به گلدهی، می‌توانید از کودی با میزان نیتروژن کم اما غنی از فسفر و پتاسیم استفاده کنید.

موارد مصرف

به عنوان آخرین نکته در معرفی گل استرلیتزیا باید بگوییم، استرلیتزیا یک گل خاص برای مصارف تزئینی به‌خصوص تزیین دسته گل‌های چشمگیر است.
جالب است بدانید انواع مخصوصی از این گل زیبا خوراکی هستند و در درمان عفونت‌ها و بیماری‌های باکتریایی به کار می‌روند.

حرف آخر

در این مطلب سعی کردیم هر آنچه در مورد روش نگهداری گیاه استرلیتزیا یا پرنده بهشتی، تکثیر و مشکلات آن لازم است بدانید را برای شما تشریح کنیم، چنانچه مطلبی ناگفته مانده است و یا پرسشی در ذهن شماست که نیاز به مشاوره تخصصی روی گیاه خود دارید، می‌توانید سوالات خود را از طریق ارتباط با مشاوره گیاه پزشکی تهران گُل‌سِتان مطرح نمایید. کارشناسان باتجربه گیاه‌پزشکی ما آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند. گیاه پزشکان مشکل شما را بررسی می‌کنند و در صورت نیاز غذای گیاه (کود)، سم و سایر ملزومات گیاه را برای شما ارسال خواهند کرد. ضمن اینکه اگر زمان یا تخصص کافی برای رسیدگی به گیاه خود را ندارید، می‌توانید از خدمات کوددهی و کاشت در محل گُل‌سِتان (اعزام باغبان و گیاه پزشک به محل شما) استفاده کنید تا متخصصین ما با ابزار مورد نیاز شما در محل شما حضور یابند و خدماتی مانند تشخیص بیماری، علت عدم رشد، تعویض خاک و گلدان، سم پاشی، کوددهی و یا حتی کاشت و … را به شما ارائه دهند.