7 علت رایج پژمردگی گیاهان آپارتمانی و راه حل آن‌ها

زمان مطالعه: 13 دقیقه

تمام گیاهان چه در داخل خانه چه در بیرون خانه در معرض پژمردگی قرار دارند؛ با اینکه برای گیاهان خود آب کافی، نور، کود و گرما را تامین می‌کنید، اما باز هم آن‌ها پژمرده می‌شوند و این برای شما که برای هیچ کس چندان خوشایند نیست. اما واقعا چه اتفاقی برای یک گیاه رخ می‌دهد که باعث پژمردگی آن می‌شود؟ اینجاست که باید علت پژمردگی گیاهان آپارتمانی و راه حل آن‌ها را جستجو کرد. به‌این‌منظور با گُل‌سِتان همراه باشید. در این مطلب ابتدا منظور از پژمردگی گیاه را به شما گفته و سپس 7 علت پژمردگی گیاهان را به شما آموزش خواهیم داد تا بعد از خرید گل و گیاه بتوانید به‌خوبی از آن‌ها مراقبت کرده و در صورت مشاهده پژمردگی در برگ‌های آن‌ها از پس حل آن‌ها برآیید.

فهرست مطالب:

• منظور از پژمردگی گیاه چیست؟
• 7 علت پژمردگی گیاهان
• سوالات متداول شما درباره علت پژمردگی گیاهان خانگی

منظور از پژمردگی گیاه چیست؟

برای این‌که علت پژمردگی گیاهان را بدانیم، ابتدا باید این موضوع را بررسی کنیم که چرا یک گیاه پژمرده می‌شود و چه چیزی باعث می‌شود برگ‌ها و ساقه‌های گیاه استوار و صاف بمانند؟ گیاهان موجوداتی زنده هستند و برای تامین مواد مغذی به ریشه و آب نیاز دارند. درون تمام اندام‌های گیاه لوله‌هایی به نام زایلم وجود دارد. این لوله‌ها کار انتقال آب از ریشه به برگ‌ها را انجام می‌دهند. آب منتقل شده به برگ‌ها توسط پدیده‌ای به نام مویینگی در کنار یکدیگر تجمع می‌کنند و چیزی به نام آماسیدگی را به وجود می‌آورند. این آماسیدگی همان چیزی است که گیاه نیاز دارد تا بتواند برگ‌ها و ساقه‌های خود را سفت، محکم و استوار نگاه دارد.
پس از مدتی این آب تجمیع شده توسط روزنه‌های روی برگ تبخیر می‌شود و پدیده‌ای به نام تَرادَمِش را ایجاد می‌کند. جالب است بدانید که بیش از 95% آب وارد شده به برگ‌ها تبخیر می‌شود! در صورتی که هر قسمت از این پروسه دچار مشکل شود، مثلا ریشه‌ها نتوانند آب مورد نیاز را تامین کنند، زایلم نتواند آب مورد نیاز را انتقال دهد، یا ترادمش در برگ‌ها با سرعت بیشتری رخ دهد، در نتیجه پدیده آماسیدگی دچار مشکل می‌شود و گیاه دیگر نمی‌تواند استواری و سفت بودن برگ‌ها و ساقه‌هایش را حفظ کند و در نهایت برگ‌ها یا ساقه‌ها پژمرده می‌شوند.
به زبان ساده و خلاصه پژمردگی در گیاهان حاصل برهم خوردن تعادل میان میزان آب دریافتی و میزان آب تبخیر شده است.

مطلب مرتبط: 4 روش موثر برای احیا کردن گیاهان

7 علت پژمردگی گیاهان و راه حل آن‌ها

حال که مشخص شد پژمردگی در گیاهان از چه چیزی حاصل می‌شود، نوبت معرفی 7 علت پژمردگی گیاهان و راه حل آنهاست. در ادامه تمام مشکلاتی که باعث پژمردگی یک گیاه می‌شود را مرور می‌کنیم، تا بتوانیم به راحتی مشکل احتمالی را تشخیص داده و اصلاح کنیم.

1. کم آبی شایع‌ترین علت پژمردگی گیاهان

بیایید با شایع‌ترین دلیل پژمردگی گیاهان آغاز کنیم. کم آبی، باعث خشک شدن خاک و به طبع آن کمبود آب مورد نیاز برای ریشه‌های گیاه می‌شود. سیستم آب کماکان در رگ‌های گیاه در جریان و در حال تبخیر است، اما از سوی دیگر آب جدیدی وارد سیستم نمی‌شود و این باعث می‌شود تا آماسیدگی کاهش پیدا کند و گیاه جلوی چشمان شما پژمرده شود. تشخیص کم آبی بسیار ساده است. اگر شما برای مدتی به گیاه خود آب نداده‌اید و خاک گیاه شما بسیار خشک است، پس احتمالا با مشکل کم آبی روبرو هستید. احتمالا باید چندتایی برگ با لبه‌های قهوه‌ای نیز ببینید.
برای حل این مشکل کافی است میزان آب‌دهی را بیشتر کنید و امیدوار باشید که گیاه شما دوباره سرزنده خواهد شد. بعضی از گیاهان بیشتر تحمل پژمردگی را دارند و می‌توانند خود را به سرعت بازیابی کنند، اما در مجموع بهتر است اجازه ندهید هیچ گیاهی به سمت پژمردگی ناشی از کم آبی برود.

2. آب‌دهی زیاد از جمله دلیل های پژمردگی گیاهان که بسیار حائز اهمیت است

این حالت دقیقا برعکس حالت قبلی و بسیار جدی‌تر است. در بخش پیشین گفتیم که یکی از دلیل های پژمردگی گیاهان عدم توانایی گیاه در دریافت آب کافی و درواقع همان کم آبی است. نقطه مقابل آن یعنی آب‌دهی زیاد نیز باعث همین اتفاق می‌شود، اما به نحوی دیگر؛ به این شکل که زمانی که به گیاهی بیش از حد آب بدهید، گیاه خودش را ابتدا با زرد شدن برگ‌ها و تورم بعضی اندام‌هایش نشان می‌دهد. آب‌دهی زیاد، به معنی خیس بودن بیش از حد خاک و عدم عبور جریان هوا در خاک است. این مساله باعث می‌شود باکتری‌ها و قارچ‌های مضر در اطراف ریشه رشد کند و باعث مرگ ریشه شود.
در این حالت، با وجود اینکه آب زیادی برای گیاه تامین می‌شود و خاک همیشه خیس است، اما مرگ ریشه منجر به عدم توانایی گیاه در تامین آب مورد نیازش می‌شود. اگر خاک گیاه همیشه خیس است، زهکشی خوبی ندارد و به کندی خشک می‌شود، احتمالا با مشکل آب‌دهی زیاد، پوسیدگی ریشه و پژمردگی مواجه خواهید شد.
برای تشخیص این مشکل می‌توانید به دنبال برگ‌های زرد یا ورم بیش از حد در ساقه گیاه بگردید. پوسیدگی ریشه همچنین باعث قهوه‌ای یا سیاه شدن ریشه می‌شود. ممکن است حتی خاک بوی گندیدگی بدهد و این گندیدگی ممکن است به قسمت پایینی ساقه نیز سرایت کند. اگر آب‌دهی زیاد به مرحله‌ای برسد که گیاه شما را پژمرده کند، احتمالا باید با آن گیاه خداحافظی کنید. اما اگر در مراحل ابتدایی متوجه آن شدید، می‌توانید عادت آب‌دهی و زهکشی خاک را اصلاح کنید تا گیاه آسیب بیشتری نبیند.

3. تغییرات دما، از جمله علت های پژمردگی گیاهان

وقتی گیاه در دمایی قرار گیرد که تحمل آن را ندارد، همین دماست که علت پژمردگی آن می‌شود. اکثر گیاهان گرمسیری دمایی بین 15 درجه الی 32 درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کنند و شرایطی خارج از این بازه دمایی باعث ایجاد آسیب در برگ‌ها، ساقه‌ها و حتی ریشه‌ها می‌شود. پژمردگی گیاهان براثر تغییرات دما دو حالت دارد:

حالت اول: گرمای زیاد

دمای بیش از حد، اغلب باعث آسیب مستقیم به بافت‌های گیاه می‌شود، اما ممکن است با تبخیر بیشتر آب، باعث پژمردگی گیاه نیز شود. در این حالت نیاز گیاه به آب بیشتر می‌شود، اما ریشه‌ها دیگر نمی‌توانند این نیاز را تامین کنند و تعادل به هم می‌ریزد. اگر گیاه شما در نور مستقیم خورشید، کنار وسایل گرمایشی یا اتاقی گرم قرار دارد ممکن است با این مساله مواجه شوید. ممکن است یک گیاه در زمستان در کنار پنجره‌ای نورگیر بسیار خوشحال باشد، اما در تابستان از طریق همان پنجره آسیب ببیند.
فراموش نکنید خاک گیاهی که در محلی گرم قرار دارد، نسبت به گیاهی که در محلی خنک‌تر قرار دارد زودتر خشک می‌شود و نیاز به آب‌دهی بیشتری دارد. برای تشخیص این مشکل به نشانه‌هایی مانند سوختن برگ‌ها، پیچ‌خوردن برگ‌ها، ریزش برگ‌ها یا لبه‌های قهوه‌ای یا زرد در آن دقت کنید. برای حل این مشکل کافی است گیاه را به محلی خنک‌تر منتقل کنید و مطمئن شوید آب کافی به گیاه می‌رسد.

حالت دوم: سرمای زیاد

سوی دیگر ماجرا، سرمای بیش از حد قرار دارد که دلیل پژمردگی گیاهان است؛ اگر گیاه در محلی قرار گیرد که دمای هوا بسیار سرد باشد برگ‌ها، ساقه‌ها و ریشه‌هایش آسیب می‌بیند و این مساله باعث می‌شود ریشه نتواند آب مورد نیازش را تامین کند و پژمرده خواهد شد. این اتفاق برای گیاهان داخل خانه بسیار بعید است، اما اگر گیاه خود را در تابستان به بیرون منتقل می‌کنید، فراموش نکنید که با شروع پاییز آن‌ها را دوباره به داخل بیاورید تا از سرمازدگی در امان باشند.

4. آفات

آفت‌ها از جمله علت های پژمردگی گیاهان هستند که می‌توانند به گیاه شما بچسبند و از شیره آن‌ها تغذیه کنند و ازاین‌طریق باعث پژمرده شدن گیاه شما شوند. حشراتی مانند شپشک‌ها، کنه‌ها و شته‌ها معمولا مجرمان اصلی این اتفاق هستند. اگر تعداد این حشرات کم باشد مشکل بزرگی نیستند، اما زمانی که جمعیت آن‌ها افزایش پیدا کند، باعث از دست رفتن آب در گیاه و پژمردگی می‌شوند.
از بین بردن این حشرات کار سختی نیست. بهتر است حداقل ماهی یک‌بار گیاه خود را کاملا بررسی کنید، تا پیش از اینکه جمعیت این حشرات زیاد شود آن‌ها را از بین ببرید.

5. بیمار شدن گیاه

بیماری‌ها از دیگر علت های پژمردگی گیاهان به‌شمار می‌روند که از دو طریق می‌توانند باعث پژمردگی گیاه شما شوند:

1. تاثیر روی سلامت و عملکرد ریشه
2. تاثیر روی جریان عبور آب و مواد مغذی در زایلم گیاه و از بین بردن آماسیدگی

برای مثال نوعی بیماری به نام فیوزاریوم وجود دارد که می‌تواند طی 24 ساعت برگ‌ها را پژمرده و سیاه کند. راه حل این مشکل، هرس کردن سریع برگ‌های بیمار و استفاده از قارچ‌کش‌های صنعتی است. بهتر است هرازگاهی گیاه را بررسی کنید، تا اگر نشانه‌ای از بیماری در آن دیدید بتوانید به سرعت اقدام کنید. فراموش نکنید که گیاه بیمار را باید به سرعت قرنطینه کنید و از سایر گیاهان جدا کنید، تا بیماری خود را به آن‌ها سرایت ندهد.
بیماری‌ها معمولا حاصل نگهداری نامناسب، خیس ماندن بیش از حد و عدم تهویه هوای مناسب است.
برای جلوگیری از بیماری گیاه خود مواردی مانند آب‌دهی بیش از حد گیاه، زهکشی نامناسب و استفاده از گلدان بیش‌ازحد بزرگ را در نظر داشته باشید. زیرا این‌ها شرایطی هستند که قارچ‌ها و باکتری‌ها عاشق آن‌ها بوده و به راحتی در این محیط رشد و پرورش می‌یابند. در صورتی که بیماری را به سرعت تشخیص دهید، می‌توانید گیاه خود را درمان کنید.

6. رطوبت کم

رطوبت کم می‌تواند خودش دلیل پژمردگی گیاهان شود؛ چراکه بسیاری از گیاهان خانگی به رطوبتی بیشتر از آن‌چه در خانه است نیاز دارند. البته ممکن است در این شرایط زنده بمانند، اما نمی‌توانند عملکرد صددرصدی و رشد خوبی داشته باشند.
برای مثال بعضی گیاهان مانند خزه‌ها یا برخی ارکیده‌ها، نیاز به رطوبتی بالا دارند و در صورتی که این نیاز تامین نشود واکنش نشان می‌دهند. کمبود رطوبت معمولا در زمستان و در داخل خانه رخ می‌دهد، زمانی که سیستم گرمایشی داخل خانه هوا را خشک و بدون رطوبت می‌کند. همچنین اتاق‌های نورگیر و گرم نیز رطوبت بسیار کمی دارند. گیاهان حساسی که در این شرایط قرار می‌گیرند، به‌سرعت پژمرده می‌شوند. بنابراین در هنگام خرید اینترنتی گیاه یا خرید گیاه از گلفروشی‌ها حتما از میزان رطوبت مورد نیاز گیاه خود مطلع شده و اگر گیاهی را نگهداری می‌کنید که رطوبت بالایی نیاز دارد، باید مراقب این شرایط باشید. به‌این‌منظور می‌توانید از دستگاه بخور برای تامین رطوبت استفاده کنید یا مقداری آب و سنگ در سینی زیر گلدان بریزید به‌صورتی که آب با گلدان تماس پیدا نکند. همچنین کنار هم قرار دادن چند گیاه در کنار یک‌دیگر نیز به تامین رطوبت کمک می‌کند. مکان‌هایی مانند حمام یا آشپزخانه نیز رطوبت بالایی دارند ومی‌توانید گیاه مورد نظرتان را در آنجا نگهداری کنید.

برای مطالعه بیشتر در مورد تامین رطوبت گیاهان پیشنهاد می‌کنیم روش های افزایش رطوبت گیاهان آپارتمانی را وبلاگ گُل‌سِتان مطالعه کنید.

7. کوددهی

مشکلات کوددهی نیز می‌تواند علت پژمردگی گیاهان باشد. این مساله اغلب به‌خاطر کوددهی بیش‌ازحد است و کوددهی کم این مشکل را ایجاد نمی‌کند. شاید شما وسوسه شوید که با کوددهی زیاد، سرعت رشد گیاه خود را افزایش دهید، اما باید بدانید با این‌کار فقط به گیاه خود آسیب می‌زنید. شما باید به اندازه‌ای به گیاه کود بدهید که مواد غذایی مورد نیازش تامین شود. کود دادن بیش‌ازحد باعث مسمومیت و آسیب‌های شیمیایی می‌شود. این پروسه به ریشه‌های گیاه شما آسیب می‌زند و در نتیجه گیاه نمی‌تواند آب مورد نیاز خودش را تامین کند. برای حل این مشکل کافی است خاک گیاه را برای حدود 5 دقیقه با جریان آب بشویید و اجازه دهید آب از زیر گلدان خارج شود. این کار باعث می‌شود نمک‌های تشکیل شده که حاصل کوددهی بیش‌ازحد بوده، شسته شود و گیاه بتواند دوباره خود را بازیابی کند.

مطلب پیشنهادی: روش تهیه کود برای گل و گیاه

حرف آخر

در این مطلب سعی کردیم همه آنچه در مورد علت پژمردگی گیاهان آپارتمانی و راه حل آنها لازم است بدانید را برای شما تشریح کنیم، چنانچه مطلبی ناگفته مانده است و یا پرسشی در ذهن شماست که نیاز به مشاوره تخصصی روی گیاه خود دارید، می‌توانید سوالات خود را از طریق ارتباط با مشاور آنلاین گل و گیاه گُل‌سِتان مطرح نمایید. کارشناسان باتجربه گیاه‌پزشکی ما آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند. گیاه پزشکان مشکل شما را بررسی می‌کنند و در صورت نیاز غذای گیاه (کود)، سم و سایر ملزومات گیاه را برای شما ارسال خواهند کرد. ضمن اینکه اگر زمان یا تخصص کافی برای رسیدگی به گیاه خود را ندارید، می توانید از خدمات باغبانی در محل تهران گُل‌سِتان (اعزام باغبان و گیاه پزشک به محل شما) استفاده کنید تا متخصصین ما با ابزار مورد نیاز شما در محل شما حضور یابند و خدماتی مانند تشخیص بیماری، علت عدم رشد، تعویض خاک و گلدان، سم پاشی، کوددهی و یا حتی کاشت و … را به شما ارائه دهند.

سوالات متداول شما درباره علت پژمردگی گیاهان آپارتمانی