نکاتی که باید درباره آبیاری گیاه آپارتمانی خود بدانید
به راستی که آب مایه حیات است! آب از هیدروژن و اکسیژن ساخته شده و بدون اغراق، منشا اصلی زندگی روی زمین است.
راستش را اگر بخواهید آبیاری گیاهان اصلا پیچیده نیست، اما برای اینکه بدانیم چقدر و چه موقع باید اینکار را انجام دهیم و اصلا از کجا بفهمیم گل نیاز به اب دارد، به کمی مهارت احتیاج داریم. ما در این مطلب به زبان ساده و روان، نکات مهم و اطلاعات کافی برای آبیاری گیاه آپارتمانی را برای شما ذکر کرده ایم، در واقع این نکات به شما کمک میکنند تا پس از خرید آنلاین گیاه ، نیازهای آن را برطرف کرده و در عین حال سلامت آن را هم حفظ کنید.
نکات طلایی آبیاری
این موارد، نکات و قوانین مهمی برای آبیاری گیاه آپارتمانی هستند. آنها را بخوانید و در هنگام آب دادن به گیاهان در خاطر داشته باشید :
- همیشه بعد از تعویض گلدان، گیاه را آبیاری کنید.
- گیاهانی که در گلدانهای بزرگ هستند، در مقایسه با گیاهان در گلدانهای کوچک آرامتر خشک میشوند.
- گیاهانی که در معرض نور کافی خورشید هستند، سریعتر از گیاهانی که در سایه هستند خشک میشوند.
- هوای مرطوب در مقایسه با هوای خشک، مدت بیشتری باعث حفظ رطوبت خاک میشود.
آب چه کاری برای گیاهان انجام میدهد؟
آب ساختار گیاه را تقویت میکند، دمای آن را پایین آورده و تمام مواد معدنی ضروری را به بخشهای صحیح میرساند.
سلولهای گیاه مثل کیسههای آب هستند. وقتی آب کافی داشته باشند، سفت و محکم شده و در نتیجه گیاه را استوار و قائم میکنند. اما وقتی گیاه با کم آبی مواجه شود، سلولها خالی شده و گیاه پژمرده به نظر میرسد.
پس پژمردگی یک نشانه واضح برای آبیاری کردن گیاه است.
میدانیم که گیاهان سلولز تولید میکنند، این ماده هم به حفظ شکل کلی گیاه کمک میکند. اما اصلیترین عامل در حفظ ظاهر و ساختار گیاه، فشار آب است.
در واقع این آب است که به طور اساسی سبب ساخت و حفظ ظاهر گیاه میشود و بهتر از سلولز عمل میکند.
وقتی به گیاه آب میدهیم، نور خورشید سبب تبخیر آب از روزنههای سطحی گیاه میشود. این فرایند مخفی “تعرق” نام دارد. تعرق باعث کاهش میزان آب موجود در برگها میشود.
این عالی است، چون آب به جایی میرود که بیشتر به آن نیاز است. در حالت ایدهآل، آب باید از ریشهها بالا آمده، وارد برگها شود و تعرق صورت بگیرد. اما اگر ریشهها خشک باشند چطور؟
در این صورت آب موجود در ساختار خود برگها تبخیر میشود. چیزی که باعث بیحال شدن برگها شده و در نهایت پژمردگی گیاه را حاصل میکند. پس متوجه شدیم که پژمردگی نشانه تشنگی گیاه است.
فراموش نکنید که خاک مانند اسفنج عمل میکند. اغلب گیاهان آپارتمانی به خاک متخلخل نیاز دارند؛ چون در این خاک فضای کافی برای حضور آب و هوا وجود دارد.
اگر خاکی که قصد دارید گیاه را در آن بکارید تقریبا مرطوب است، فعلا از آبیاری گیاه تازه کاشته شده صرف نظر کنید.
اگر متوجه شدید که آب سریعا پس از ریخته شدن از طریق حفرات زیر گلدان خارج میشود، خاک شما کاملا خشک شده است و به جای خیس شدن، آب را مستقیما از درون خود رد کرده و بیرون میریزد.
در آبیاری گلهای آپارتمانی از آبیاری خاکی که کاملا خشک شده است پرهیز کنید. چون آب بلافاصله از جدارههای گلدان خارج شده و توسط ریشه جذب نخواهد شد. گیاه باید آب را آرام و در طی زمان جذب کند، پس خاک خوب، خاکی است که آب را در درون حفرات خود نگهداشته و خارج نکند.
قبل از آبیاری گیاه آپارتمانی ، باید میزان رطوبت و خیسی خاک را بسنجید. برای این کار از انگشتان خود کمک بگیرید. اگر حدود 4 سانتیمتر از عمق رویی خاک خشک بود، میتوانید گیاه را آبیاری کنید. اما اگر رویه خاک مرطوب است، تا خشک شدن آن کمی صبر کنید.
چه میزان آب در آبیاری گیاهان آپارتمانی کافی است؟
همانطور که نیاز گیاهان مختلف به نور متفاوت است، میزان نیاز آنها به آب هم تفاوت دارد. در اینجا باید به خواستگاه اصلی گیاه خود فکر کنید: آیا طبیعت اصلی گیاه، بارانی و گرمسیری و یا گرم و خشک است؟ سوالاتی ساده از این قبیل به شما کمک میکنند تا میزان آب موردنیاز گیاه خود را اندازه بگیرید.
گیاهان کویری (مثل کاکتوس و ساکولنت) احتیاج دارند که خشک بمانند؛ به عبارت دیگر از تجربه کردن کمآبی لذت میبرند!
وقتی میخواهید کاکتوس، ساکولنت و یا افوربیای خود را آبیاری کنید قبل از آبیاری مطمئن شوید که خاک گیاه “کاملا” خشک شده باشد. در واقع باید چندهفته ( حتی چندماه) برای آب دادن به گل صبر کنید.
سرخسها عاشق رطوبتاند، پس باید هفتهای یک الی دو بار به خوبی آبیاری شوند.
اندازه گیاه هم در تشخیص آب موردنیاز آن به شما کمک میکند. گلدانهای کوچک با خاک کمتر، سریعتر از گلدانهای بزرگ با خاک بیشتر خشک میشوند. اگر در دو گلدان با اندازههای متفاوت، یک گیاه یکسان را کاشته اید؛ گلدان کوچکتر به دفعات آبیاری بیشتری نیاز دارد.
نکته : برای آبیاری گیاهان بزرگ، آب را در خاک بریزید و اجازه دهید تا خاک در آب غوطه ور شود. این کار را آنقدر تکرار کنید تا خاک از آب اشباع شده باشد. سپس مدتی صبر کنید تا خشک شده و مجدد آبیاری را انجام دهید.
اما برای آبیاری گیاهان کوچک، باید کاری شبیه به شناور کردن انجام دهید. گلدان را در یک سینی لبه دار قرار دهید، آب را روی خاک بریزید تا زمانی که از گلدان خارج شده و به ارتفاع حدود نیم سانتیمتر در سینی جاری شده باشد. اجازه دهید گیاه برای 8 ساعت در این سینی بماند، بعد گلدان را بردارید.
راستش را بخواهید، ما تمایل داریم بگوییم گیاه را “خیس و مرطوب” نگه دارید؛ اما متاسفانه بعضی از گیاهان در صورت آبیاری زیاد آسیب میبینند.
برای جلوگیری از این اتفاق، باید وضعیت خاک را ملاک قرار دهید. اگر خاک گیاه برای مدت طولانی خیس باشد، ممکن است باعث فاسد شدن ریشه شود. خیس بودن پیوسته خاک یعنی گیاه بیش از حد آب دریافت کرده است.
از طرف دیگر، اگر خاک اغلب اوقات خشک باشد، یعنی میزان آبیاری کم است. رمز اصلی آبیاری صحیح، این است که قبل از هر دفعه اجازه دهید خاک به خوبی خشک شود. در این صورت گیاه میزان کافی از آب و اکسیژن را دریافت خواهد کرد.
نکته : راه هوشمندانه آبیاری گیاهان آپارتمانی این است که قِلِق گیاه خود را پیدا کنید! بررسی کنید که روشها و دفعات مختلف آبیاری چه تاثیری بر گیاه شما میگذارد. به عقیده ما، اغلب گیاهان آپارتمانی دفعات بیشتر آبیاری را ترجیح میدهند، به جز چند استثناء ( مثل ساکولنتها و یا نوعهای خاصی از گیاهان ).
توجه به زمانبندی برای آبیاری بهینه
گیاه سالم به یک لیوان آب تازه و گوارا نه نمیگوید! البته همه چیز به زمانبندی شما بستگی دارد!
یکی از بزرگترین اشتباهات آبیاری، تعیین کردن یک روز مشخص است.
آبیاری در یک روز ثابت از هفته، بیشتر از اینکه مفید باشد آسیبرسان است.
برای اکثر گیاهان، آبیاری باید در زمانی انجام شود که خاک تقریبا خشک شده است.
ولی تنها خشک شدن سطح خاک کافی نیست، باید حدود 4 سانتیمتر از عمق هم خشک شده باشد. میتوانید به آسانی از انگشت خود استفاده کنید و عمق خشک خاک را بسنجید.
اغلب گیاهان آپارتمانی دفعات مداوم آبیاری را ترجیح میدهند البته استثناء هایی هم وجود دارد.
به فصل توجه کنید
در طول تابستان، یعنی زمانی که خورشید شدیدتر میتابد، ساکولنتهای کوچک به آبیاری بیشتری نیاز دارند. (هر دو هفته یک بار و یا بیشتر – این در مقایسه با حالت عادی که آبیاری آنها ماهی یک بار است بیشتر است).
سرخسها، خزهها و گیاهان گرمسیری باید تقریبا هفتهای یکبار آبیاری شوند. در مورد این گیاهان، سعی کنید در ماههای گرم سال محیط مرطوبی را فراهم کنید. بعضی سرخسها عاشق خاکی هستند که همیشه خیس است! ( البته این به معنای غرقاب شدن نیست. )
نکته : برای گیاهانی که در گلدانهای بدون حفرات زه کشی هستند، مانند گلدانهای بزرگ عمل کنید. مراقب باشید که خاک را کاملا از آب اشباع نکنید. ( به مقدار کافی آبیاری کنید. )
خاک خشک آب را از جدارهها رد کرده و اجازه نمیدهد تا گیاه آن را جذب کند. اگر گلدان در زیر خود حفرهای ندارد، مواظب باشید تا بیش از یک چهارم حجم گلدان را با آب پر نکنید. اگر گلدان شما حفره دارد اما متوجه شدید که آب خیلی سریع از خاک خارج میشود، یعنی آب جذب نشده است.
دمای آب : ولرم
اغلب گیاهان آپارتمانی، آب گرم و ولرم را به آب سرد ترجیح میدهند. در واقع آب گرم بهتر جذب خاک میشود. سعی نکنید آب را روی برگهای گیاه بریزید. ( بجز ارکیده، گیاه هوایی و یا سرخس؛ که از آب روی برگها به علت افزایش رطوبت هوا لذت میبرند)
اغلب گیاهان گرمسیری برگهای چرمی و مومی دارند، چون در طبیعت اصلی آنها بارندگی بسیار است. این سطح صیقلی باعث شده آب روی برگها جمع نشود و پایین بریزد تا بدین ترتیب ریسک ابتلای گیاه به قارچ و عفونت کاهش یابد.
امیدواریم که تجربه شیرینی از آبیاری گیاهان خود بسازید، هم برای خود و هم برای آنها!
سخن پایانی
در این مطلب سعی کردیم همه آنچه در مورد آبیاری گیاه آپارتمانی لازم است بدانید را برای شما تشریح کنیم، چنانچه مطلبی ناگفته مانده است و یا پرسشی در ذهن شماست که نیاز به مشاوره تخصصی روی گیاه خود دارید، میتوانید سوالات خود را از طریق ارتباط با مشاوره گیاه پزشکی آنلاین گُلسِتان مطرح نمایید. کارشناسان باتجربه گیاهپزشکی ما آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند. گیاه پزشکان مشکل شما را بررسی میکنند و در صورت نیاز غذای گیاه (کود)، سم و سایر ملزومات گیاه را برای شما ارسال خواهند کرد. ضمن اینکه اگر زمان یا تخصص کافی برای رسیدگی به گیاه خود را ندارید، می توانید از خدمات باغبانی در منزل گُلسِتان (اعزام باغبان و گیاه پزشک به محل شما) استفاده کنید تا متخصصین ما با ابزار مورد نیاز شما در محل شما حضور یابند و خدماتی مانند تشخیص بیماری، علت عدم رشد، تعویض خاک و گلدان، سم پاشی، کوددهی و یا حتی کاشت و … را به شما ارائه دهند.
سوالات رایج در مورد آبیاری گیاه آپارتمانی
سادهترین راه این است که گیاهان خود را به منزل دوستتان ببرید و از ایشان خواهش کنید تا برای مدتی مسئولیت آبیاری گیاهان را بر عهده بگیرند.
اما اگر میخواهید خودتان به تنهایی از پس این معضل بربیایید، روشهای خوبی وجود دارند که میتوانید از آنها کمک بگیرید. البته در نظر داشته باشید که برای سفرهای کوتاه (حداکثر 10 روز) نیازی نیست از این روشها استفاده کنید. کافی است قبل از رفتن گیاه را به خوبی آبیاری کرده و روی خاک را با مالچ بپوشانید. این لایه ضخیم کمک میکند تا رطوبت در خاک حفظ شده و به سرعت خشک نشود.
روش اول،یک بطری آبیاری بسازید.
قبل از شروع، خاک را کاملا آبیاری کرده و آن را اشباع کنید. اگر خاک خیلی خشک باشد، تمام آب بطری را جذب خواهد کرد. پس اولین قدم آبیاری گیاهان خشک است.
یک بطری شیشهای با دهانه بلند و باریک انتخاب کنید. یک بطری یک و نیم لیتری برای آبیاری مساحت 40*60 سانتی متر به مدت سه روز مناسب است. اگر مساحت باغچه یا گلدان شما کمتر است، از بطری کوچکتری استفاده کنید.
بطری را با آب پر کرده و انگشت شست خود را بر دهانه آن بگذارید. سپس آن را برعکس کنید. لازم نیست تمام حجم بطری را پر کنید، تا جایی که آب به دهانه برسد کافی است.
حتی میتوانید کود مایع را به آب اضافه کنید. سپس بطری را برعکس کرده و آن را دقیقا کنار گیاه مورد نظر قرار دهید.
دهانه بطری را به داخل خاک فشار دهید. همزمان که دهانه بطری را به داخل خاک وارد میکنید، انگشت خود را از مسیر آب بردارید. عیبی ندارد اگر بطری به بدنه گلدان تکیه دهید، اما باید به قدر کافی در جای خود محکم شود.
از عبور آب مطمئن شوید. اگر آب اصلا از بطری خارج نمیشود، یعنی خاک دهانه آن را مسدود کرده است. در چنین شرایطی، بطری را از خاک خارج کرده و آن را تمیز کنید. سپس با چسب مایع روی دهانه آن یک حلقه بکشید. مجدد بطری را پر کرده و در خاک قرار دهید.
با ماژیک سطح آب درون بطری را علامت زده و چند ساعت بعد برگردید. اگر سطح آب پایینتر آمده بود، یعنی عملیات با موفقیت در حال انجام است. اما اگر تغییری نداشت، یعنی چیزی در سر راه دهانه قرار گرفته است.
روش دوم،سیستم قطره چکان نخی بسازید.
قبل از شروع، مانند روش قبل خاک را به خوبی آبیاری کنید. اگر خاک خیلی خشک باشد، به محض قرار دادن طناب در بطری تمام آب را جذب خواهد کرد. پس خاک نباید خشک باشد.
یک بطری 4 لیتری در کنار گیاه خود قرار دهید. این منبع آب باید دور از تابش مستقیم نور خورشید واقع شود تا تبخیر کمتری از آن صورت بگیرد.
قطعهای بلند از طنابی کنفی یا پلاستیکی ببرید. طنابهای پیچ خورده و چندلایه برای این کار مناسب هستند.
ریسمان باید به قدری بلند باشد که بتواند از کف بطری به داخل گلدان برسد. اگر نتوانستید طنابی ایدهآل پیدا کنید، میتوانید سه رشته پارچه نخی را به هم ببافید.
طناب باید بتواند آب را در خود نگه دارد، اگر چنین نباشد برای این کار مناسب نیست.
یک سر طناب را در کف ظرف آب قرار دهید.اگر میخواهید چند گیاه را آبیاری کنید، بهتر است برای هر کدام از ظرفی جداگانه استفاده کنید. البته اگر گیاه شما ساکولنت است، یک منبع آب میتواند پاسخگوی 3-2 عدد آنها باشد.
سر دیگر طناب را در عمق 8 سانتی متری خاک وارد کنید. چک کنید که طناب در مسیر تابش مستقیم خورشید نباشد، اگر نور زیاد به آن بتابد قبل از رسیدن آب به گیاه خشک خواهد شد.
اکنون میتوانید ظرف را از آب پر کنید. اگر میخواهید کود مایع بریزید، این مرحله زمان مناسبی است.
فراموش نکنید که سطح بطری باید بالاتر از پایه گیاه ( محل خروج آن از خاک ) قرار بگیرد. اگر خیلی کوتاه بود، میتوانید زیر آن کتاب یا وسیله دیگری بگذارید که آن را بالاتر ببرد. بدین صورت آب در طناب جریان یافته و وارد گیاه میشود.
به یکی از روشهای زیر میتوانید گیاهانتان را آبیاری کنید:
بطری آب وارونه: بطری پر از آبی را به صورت وارونه در قسمتی از خاک گلدان فرو کنید تا ذره ذره آب مورد نیاز تامین شود.
حوله و ظرف آب
فیتیلهگذاری: میتوان یک سر فتیله های نخی را در خاک گلدان فرو کرد و سر دیگرش را در ظرف بزرگ آب قرارداد تا از طریق این فتیله رطوبت خاک گلدان تامین شود.
زیرگلدانی: داخل زیر گلدانی را پر از آب کنید و داخل آن سنگهای درشت بگذارید و گلدان را روی سنگ ها قرار دهید تا آب مستقیم با ریشه تماس نداشته باشد اما رطوبت گیاه تامین شود.
گلخانهی پلاستیکی: گیاه را به خوبی آبیاری کنید و روی آن را با پلاستیک بپوشانید تا رطوبت حاصل از تبخیر آب داخل فضای گلدان باقی بماند.
در طول شبانه روز، بازهای مشخص وجود دارد که بهتر است آبیاری گیاهان در آن زمان انجام شود.
گیاهان را در آغاز روز، یکی دو ساعت قبل یا بعد از طلوع آفتاب آبیاری کنید. دلیل این است که آبیاری در آغاز صبح، فرصت کافی برای گیاه فراهم میکند که تا قبل از تبخیر شدن آب، بتواند میزان لازم را جذب کند. ساعات نخستین روز، هوا خنکتر بوده و در نتیجه میزان کمتری از آب تبخیر میشود.
ممکن است آبیاری در شب خوب به نظر برسد، اما چون خورشیدی در شب وجود ندارد که خاک و گیاه را گرم کند، آب اضافی در خاک باقی مانده و زمینههای ابتلای گیاه به پوسیدگی ریشه و بیماریهای قارچی را فراهم میکند.
اگرچه آبیاری در آغاز صبح ایده آل است اما همه فرصت کافی برای انجام این کار را ندارند. پس اگر آبیاری در صبح برای شما مقدور نیست، میتوانید این کار را در بعدازظهر انجام دهید. بعدازظهر نیز به دلیل وجود خورشید فرصت مناسبی است، اما اینبار دقت کنید که آب بر روی برگها ریخته نشده و درست اطراف ریشه را آبیاری کنید. در این صورت مشکلی برای گیاه پیش نخواهد آمد.
آبیاری بیش از حد، خطایی است که اکثر افراد به آن مرتکب میشوند. پس بسیار مهم است که بدانیم آیا گیاه اکنون به آبیاری نیاز دارد و یا باید صبر کنیم و بعدا او را آبیاری کنیم. در اینجا چند راه برای تشخیص صحیح زمان آبیاری را با هم مرور میکنیم :
بررسی خاک – این کار را با کنار زدن سطح خاک انجام دهید. اینگونه متوجه میشوید که سطح زیرین خاک چقدر خشک شده است.
رطوبت سنج – این وسیله به طرز دقیق و حساب شده میزان خشکی خاک را به شما میگوید.
بلند کردن گیاه – سنگینی نشانگر این است که گیاه به اندازه کافی آب دارد. اما اگر گیاه سبک بود، یعنی گیاه خشک شده و وقت آبیاری است.
پژمرده شدن – این مورد معمولا به دلیل نرسیدن آب کافی به گیاه اتفاق میافتد. پس همنطور که در مورد قبلی گفتیم، گیاه را بلند کنید و ببینید سبک است یا سنگین.
بررسی نوک برگها – اگر نوک برگها شروع به قهوهای شدن کردند و همزمان خشک و شکننده شدند، یعنی گیاه به آب نیاز دارد. اما اگر برعکس این حالت اتفاق افتاد؛ یعنی در عین قهوهای شدن برگها شل و نرم شدند، یعنی گیاه بیش از حد آب دریافت کرده است.
زرد شدن برگها – این اتفاق ممکن است علامتی برای آبیاری نادرست گیاه باشد. البته معمولا دلیل زرد شدن برگها میزان آبیاری نیست.
آب شهری مخصوص انسانها فرموله شده است , مواد شیمیایی و عناصر معدنی افزوده شده به آن مانند فلوئور، نمک و کلر برای انسانها سودمند هستند، اما نه برای گیاهان.
با اینکه بسیاری از گیاهان میتوانند با این آب رشد مناسبی داشته باشند، اما آب شهری برای داشتن بهترین رشد انتخاب خوبی نیست. بخصوص اگر آب شهری شما سنگین است.
برای اینکه این آب را به آب بهتری برای گیاهان تبدیل کنید، اجازه دهید برای 24 ساعت قبل از مصرف در ظرفی رو باز بماند، بدین شکل تعدادی از مواد شیمیایی مضر آن از بین میروند.
آب باران انتخابی عالی برای آبیاری گیاهان به شمار میرود. میتوانید با قرار دادن ظرفهایی زیر باران، به قدر کافی آن را جمع و ذخیره کنید.
بعد از آب باران، آب مقطر انتخاب بعدی است. این آبها فاقد عناصر و مواد شیمایی مضر بوده و دارای مزایای مختلفی برای گیاهان هستند.
آبهای رسوب زدایی شده (آب نرم) نمیتواند برای گیاهان مفید باشد. این آبها حاصل ترکیب کردن سدیم کربنات با آب سنگین هستند، به همین دلیل زیادی میزان سدیم میتواند برای گیاه کاملا مضر باشد. آب نرم سرعت رشد گیاه را به طرز چشمگیری کاهش داده و اگر گیاهان باغچه را با آن آبیاری کنید، در طی زمان علفهای اطراف را از بین خواهد برد.
و برای آبیاری از آبی استفاده کنید که سرد نباشد و دمای آن با درجه حرارت محیط یکسان باشد و کلر نداشته باشد.
زمان مناسب برای غبارپاشی گیاهان رطوبت دوست مثل سرخسها و گیاهان هوازی هم صبح و عصر است که نور خورشید به طور مستقیم روی برگها نمیتابد چون قطرات آب روی برگها مثل ذرهبین عملمیکنند و در صورتی که نور خورشید مستقیما به آنها بتابد، باعث سوختگی و لکهدارشدن برگها میشوند.