معرفی و روش نگهداری فیکوس آفریقایی

آیا برگ‌های گیاه شما با نقاط قرمز پوشیده شده است؟ علت این اتفاق، رخ دادن اِدِم (تورم یا آماس) است؛ اتفاقی که می‎تواند برای هر گیاه آپارتمانی دیگر نیز بیفتد. به بیانی ساده، اگر ریشه‌های گیاه به طور ناگهانی بیش از حد توان و ظرفیت خود آب را جذب کنند، سلول‌های داخل برگ‌ها می‌ترکند و آن نقاط قرمز رنگ را ایجاد می‌کنند (یا نقاطی تاول مانند).
یک اِدم خفیف در فیکوس لیراتا، نگران کننده نیست. اگرچه ظاهر زیبایی ندارد. ظهور نقطه‌های قرمز بر روی برگ‌های جوان این گیاه بسیار رایج است؛ اما هرچه این برگ‌ها تیره‌تر می‌شوند، این لکه‌ها کمتر نمایان می‌شوند.
اگر اِدم به نظر خیلی در گیاه پیشرفت کرده است و ظهور این نقطه‌ها تمامی ندارد، باید عاد‌ت‌های آبیاری خود را اصلاح کنید.
آبیاری نامنظم یک دلیل محکم برای اضطراب رطوبتی است، و به بیان دیگر، دلیلی مهم برای ایجاد اِدم!
آیا قبل از هر بار آبیاری، بیش از حد گیاه را خشک و تشنه نگه می‌دارید؟ این کار غلط است.
بااینکه اِدِم دلیل اصلی بروز این نقاط است، اما باید سطح زیرین برگ‌ها را نیز چک کنید. کنه تار عنکبوتی، آفتی است که می‌تواند عمیقا برگ را درگیر کرده و سبب قرمز شدن آن شود. این کنه تارهای ظریفی در زیر برگ ایجاد می‌کند و از رطوبت فراری است. پس حتما گیاه و هوای اطراف آن را مرطوب نگه دارید. برای از بین بردن آنها، محلول آب و مایع ظرفشویی را به برگها اسپری کنید.

هر سال در فصل بهار، باید گلدان فیکوس لیراتای جوان را عوض کنید. یک گلدان مناسب انتخاب کنید، طوری که قطر آن 5 سانتی متر از گلدان فعلی بزرگ‌تر باشد. به آرامی خاک را کنار بزنید و سعی کنید گیاه را از گلدان خارج کنید. با دقت ریشه را بیرون بیاورید و در این حین، حتما زیر آن را با دست نگه دارید. سپس آن را در گلدان جدید بگذارید و فضای خالی را با خاک مخصوص گیاهان آپارتمانی پر کنید.
هنگامی که گیاه بالغ شد، دیگر نیازی نیست که گلدان را مداوم عوض کنید. در این شرایط، هر بهار چند سانتی متر رویی خاک را بردارید و با خاک تازه جایگزین کنید.
اگر تعویض گلدان را در خارج از خانه انجام می‌دهید، هنگامی این کار را بکنید که دما حداقل 10 درجه سانتی گراد باشد. دمای سردتر از این، اضطراب زیادی به فیکوس لیراتا وارد خواهد کرد.

اگر برگ‌های فیکوس لیراتای شما ضمن پژمردگی، زرد یا قهوه‌ای نیز شده‌اند، احتمالا آبیاری شما در مقایسه با نور ورودی گیاه بسیار زیاد است.
اما اگر گیاه فقط پژمرده شده و کمی حالت تردی پیدا کرده است، به احتمال زیاد کمتر از حد نیاز آن را آبیاری کرده‌اید. این اتفاق می‌تواند سبب قهوه‌ای و شکننده شده لبه برگ‌ها هم بشود، اما الزاما همیشه چنین چیزی رخ نمی‌دهد.
اگر فکر می‌کنید مشکل آبیاری کم است، بیشتر از قبل به گیاه آب بدهید و اگر انگشت خود را در خاک فرو کنید، باید رطوبت کمی احساس کنید. هرگز نباید این رطوبت ملایم جای خود را به خیسی کامل بدهد.
ممکن است ناخواسته کمتر از میزان لازم به گیاه آب بدهید. بخصوص اگر نور بیشتر از قبل به گیاه می‌تابد و یا تابستان آغاز شده است. هرچه نور بیشتر باشد، نیاز گیاه به آب هم بیشتر است
ممکن است خاک در اطراف ریشه چسبیده باشد و اجازه ندهد که آب به آنها برسد. پس فراموش نکنید که هر چند وقت یکبار، با یک سیخ چوبی بلند خاک گلدان را از هم باز کنید. این کار ضمن ایجاد تخلخل، گردش هوا را در اطراف ریشه تقویت می‌کند.
گلدان‌های سفالی دارای منافذ بسیاری در دیواره خود هستند و از همین طریق، رطوبت را بیشتر از خود عبور می‌دهند.
اگرچه این یک ویژگی مثبت است، ما گاهی باعث می‌شود که فیکوس زودتر از زمان لازم خشک شود، به ویژه اگر در نقطه‌ای پرنور باشد. پس اگر گیاه خود را در گلدان سفالی کاشته‌اید، شاید لازم باشد بیشتر آن را آبیاری کنید.
توجه: پژمردگی برگ‌ها بلافاصله پس از تعویض گلدان، امری طبیعی است. در این پروسه، مقدار زیادی از زوائد مفید ریشه شکسته می‌شود؛ بنابراین گیاه قادر نیست تا به قوت گذشته به جذب آب بپردازد. این مشکل پس از 2-1 هفته با ترمیم ریشه، خود به خود حل خواهد شد.

1- پوسیدگی ریشه:
یکی از دلایل ایجاد لکه‌های قهوه‌ای و حتی قهوه‌ای شدن کامل برگ‌ها، عفونت قارچی است. این عفونت هنگامی رخ می‌دهد که ریشه برای مدت طولانی، در مقدار زیادی آب قرار گرفته باشد. آبیاری بیش از حد و زه کشی ضعیف، سبب پوسیدگی و فاسد شدن ریشه می‌شوند. این فساد و درگیری تنها در ریشه باقی نمی‌ماند، بلکه به برگ‌ها نیز سرایت می‌کند.
روش حل این مشکل:
گیاه را از گلدان خارج کنید و با دقت ریشه را بررسی کنید. اگر ریشه‌ها قهوه‌ای و نرم بودند، متاسفانه فاسد و پوسیده شده‌اند.
اگر فقط چند لکه قهوه‌ای بر سطح برگ‌ها وجود داشت، اجازه دهید گیاه برای 2 هفته یا بیشتر خشک شود. بدین شکل ریشه فرصت کافی برای ترمیم شدن پیدا می‌کند. برگ‌های آسیب دیده را از گیاه جدا کرده و مطمئن شوید که نور کافی به آن می‌تابد.
اما اگر تعداد لکه‌های قهوه‌ای زیاد بود، باید علاوه بر جدا کردن برگ‌های قهوه‌ای، تمام نقاط قهوه‌ای و نرم شده‌ی ریشه را نیز جدا کنید. سپس فیکوس را مجدد در خاکی تازه بکارید. این بار مواظب باشید که دیگر آن را بیش از حد آبیاری نکنید!
2- عفونت باکتریایی
نشانه قطعی عفونت باکتریایی برگ‌ها، زرد شدن آنها به همراه ظهور لکه‌های قهوه‌ای است. در پوسیدگی ریشه، برگ‌ها سبزرنگ هستند و لکه‌های قهوه‌ای بر زمینه سبز ایجاد می‌شوند. اما در این مورد، زرد شدن برگ‌ها و ایجاد لکه‌های قهوه‌ای با هم رخ می‌دهد. هم پوسیدگی ریشه و هم عفونت باکتریایی، در نهایت سبب ریزش برگ‌ها خواهند شد.
لکه‌های باکتریایی، بیشتر در سطح برگ‌های جوان و جدید ایجاد می‌شود. پس اگر اوضاع برگ‌های جدید فیکوس شما در مقایسه با برگ‌های قدیمی‌تر بسیار خراب است، به احتمال زیاد مشکل باکتری است.
روش حل این مشکل:
اگر آسیب خیلی در گیاه پیشروی نکرده است، همه برگ‌های دارای لکه‌های قهوه‌ای را از گیاه جدا کنید و مجدد گیاه را در خاکی تمیز و استریل بکارید. سپس فیکوس خود را تحت نور زیاد خورشید قرار دهید و خیلی آن را آبیاری نکنید تا بتواند خود را بازیابی کند.
3- آسیب در اثر حشرات
درگیری فیکوس لیراتا با حشرات خیلی نادر است. اما خوشبختانه در این مورد، برگ‌ها بهترین سرنخ هستند. یک ذره بین بردارید و سطح برگ‌ها را برای وجود تارها و کرک‌های ظریف بررسی کنید. راه تشخیص آسیب حشرات، وجود لکه‌های ریز بر سطح برگ است، لکه‌هایی که بعدا به حفره تبدیل خواهند شد.
روش حل این مشکل:
از یک روغن چریش مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کنید. یا می‌توانید نوع خانگی آن را بسازید: 2-1 قاشق غذاخوری جوش شیرین و 2-1 قاشق چایخوری روغن معدنی را در یک بطری آب بریزید و خوب تکان دهید. سپس تمام بخش‌های درگیر گیاه را با این محلول اسپری کنید.
گیاهان بیمار را از سایر گیاهان آپارتمانی خود دور کرده و تا زمان بهبودی، در مکانی دیگر از آنها نگهداری کنید. اگر می‌توانید بهتر است فیکوس لیراتا را به خارج از خانه منتقل کنید، زیرا روغن چریش عطر خوبی ندارد. حتما تمام برگ‌های گیاه را اسپری کنید. آنها را بچرخانید تا بتوانید سطح زیرین را نیز به محلول آغشته کنید. محل اتصال برگ‌ها به ساقه را نیز فراموش نکنید. دو هفته صبر کنید. مجدد گیاه را بررسی کنید و اگر نیاز بود، روند اسپری کردن را تکرار کنید.
4- گیاه بیش از حد خشک شده است
تشخیص لکه‌های قهوه‌ای که به علت خشکی گیاه ایجاد می‌شوند، بسیار آسان‌تر از سایر موارد است. این لکه‌ها عموما خشک هستند، از نوک و لبه برگ‌ها به سمت داخل ایجاد می‌شوند و در نهایت منجر به لوله‌ای شدن آنها خواهند شد. در این حالت، گیاه پژمرده و خشک به نظر می‌رسد. خاک نیز تغییر می‌کند، به گونه‌ای که انگار چروک خورده، منقبض شده و عقب نشینی کرده است. این تغییرات باعث می‌شود تا آب سریعا از گلدان خارج شود و هرگز به توپ ریشه نرسد.
روش حل این مشکل:
اگر فیکوس لیراتای شما در محیطی بسیار خشک و یا نزدیک دستگاه‌های گرمایشی قرار گرفته است، باید آن را به مکانی ببرید که دمای هوا در آنجا معتدل‌تر است. گیاه را مرتبا (هفته‌ای یکبار) به خوبی آبیاری کنید و تغییرات آن را زیر نظر داشته باشید. مطمئن شوید که آب و رطوبت برایش کافی است. می‌تواند هر 3-2 روز یکبار به آن آب اسپری کنید یا از دستگاه‌های مرطوب کننده هوا کمک بگیرید؛ بدین شکل رطوبت برای فیکوس لیراتا به درجه مطلوبی می‌رسد.
آبیاری باید عمقی باشد، طوری که حتما توپ ریشه را کاملا خیس کند. پس از مقدار کافی آب دریغ نکنید. نکته دیگری که باید در نظر داشته باشید، خروج آب اضافی از زیر گلدان است. حتما زیر گلدانی را خالی کنید. پیشنهاد ما این است که فیکوس را در سینک قرار دهید و اجازه دهید که آب اضافی خود را کاملا خارج کند. سپس آن را در زیرگلدانی خود بگذارید.

همانند لکه‌های قهوه‌ای، زرد شدن برگ‌ها نیز علل مختلفی دارد، به همین علت گاهی تشخیص دلیل درست دشوار به نظر می‌رسد. مانند همیشه، ابتدا باید روش نگهداری خود را بررسی کنید و ببینید چه چیزهایی ممکن است در راستای نیازها و ایده‌آل‌های گیاه نباشد.
اول از همه، رایج‌ترین حدس: آیا بیش از حد گیاه را آبیاری کرده‌اید؟ خاک خیس و زه کشی نامناسب می‌تواند سبب زرد/ قهوه‌ای شدن، و حتی در صورت پوسیدگی ریشه سبب سیاه شدن برگ‌ها شود.
آیا فیکوس لیراتای شما نور کافی دریافت می‌کند؟ کمبود نور زندگی بخش خورشید می‌تواند این درختچه آپارتمانی را به یک گیاه ناراحت تبدیل کرده و آن را با برگ‌های رنگ پریده زرد، عدم رشد جدید، برگ‌های در حال ریزش و هر مشکل ناخوشایند دیگری روبرو کند. شاید فراهم کردن نور کافی در داخل منزل برای آن، کار راحتی نباشد. اما فراموش نکنید که به مقدار زیادی از نور فیلتر شده نیاز دارد
اگر فیکوس لیراتای شما در مکانی روشن و مناسب قرار دارد و آبیاریش نیز به درستی صورت می‌گیرد، فکر کنید که چقدر از آخرین باری که به گیاه کود داده‌اید می‌گذرد؟ این گیاه نیز مانند اغلب گیاهان آپارتمانی دیگر به کود نیاز دارد، به ویژه اگر مدت زمان زیادی از کاشتش در خاک می‌گذرد. خاک تازه معمولا دارای عناصر ضروری هست، اما وقتی که آنها نیز به پایان برسند باید گیاه را تقویت کنید. خوشبختانه کودهایی مخصوص فیکوس لیراتا وجود دارند. یا می‌توانید از کودهای مخصوص گیاهان آپارتمانی که غنی از نیتروژن هستند استفاده کنید. طبق دستور نوشته شده بر روی بسته بندی کود عمل کنید. کوددهی باید در فصول رشد انجام شود و با رسیدن زمستان، متوقف شود.