راهنمای جامع روش عمومی نگهداری گیاهان آپارتمانی و گلدانی

زمان مطالعه: 19 دقیقه

گیاهان سبز آپارتمانی طراوت و شادابی را با خود به داخل خانه‌های ما می‌آورند، همچنین برخی از آنها علاوه بر زیبا کردن محیط اطراف ما، نوعی تصفیه کننده هوا هم هستند و باعث می‌شود محیط سالم‌تری برای زندگی داشته باشیم.
اما در کنار تمام این مزایا که از حضور گل‌ها در کنار ما به دست می‌آید این نکته را نباید فراموش کنیم که گیاهان هم درست مثل ما و فزندانمان موجودات زنده‌ای هستند که نیاز به مراقبت دارند، تا همواره زیبا بمانند و به خوبی رشد کنند. برای آموزش روش عمومی نگهداری گیاهان آپارتمانی با گُل سِتان همره باشید.
اگر به دنبال روش نگهداری یک گیاه خاص هستید به صفحه مرجع روش نگهداری گیاهان مراجعه نمایید.
اگر هم اکنون برگ های گیاه شما زرد شده و یا در حال خشک شدن است حتما مطلب 4 روش موثر برای احیا کردن گیاهان را مطالعه نمایید.

با وجود اینکه مراقبت از اکثر گیاهان کار چندان دشواری نیست و همه‌ی ما می توانیم با کمی مطالعه و تلاش، شرایط مناسب برای گیاهان منزل مان را بشناسیم و برایشان فراهم کنیم. اما در این مطلب سعی کردیم به صورت جامع شرایط نگهداری عمومی از گیاهان گلدانی و آپارتمانی را بیان کنیم.

نکاتی برای خرید گیاهان آپارتمانی

اولین نکته‌ای که در هنگام خرید و انتخاب گیاه برای منزلتان باید به آن توجه کنید این است که چه مقدار زمان آزاد برای مراقبت و نگهداری از گیاهان دارید؟ چون بعضی از گیاهان نیاز به مراقبت خاصی ندارند مثل گیاه گندمی (عنکبوتی) و در نتیجه وقت زیادی نمی‌گیرند ولی بعضی از گیاهان مثل ارکیده همانطور که در مطلب روش نگهداری و پرورش گیاه ارکیده گفته شد به مراقبت دقیق و روش‌های آبیاری خاص نیاز دارند.
اگر مطلب 10 نکته مهم که قبل از خرید گیاهان آپارتمانی باید بدانید را مطالعه کنید بهترین گیاه را انتخاب خواهید کرد.

نکته‌ی بعدی این است که شرایط  محیطی منزلتان را در نظر بگیرید و گیاهی را انتخاب کنید که با مقدار نور، رطوبت هوا، گرما و سرما و مقدار گردش هوا در منزل‌تان سازگار باشد. پیشنهاد می‌کنیم که  از قبل درمورد گیاهان متناسب با شرایط محیطی منزل‌تان مطالعه کنید، درهنگام خرید با باغبان یا فروشنده‌ی گیاه مشورت نمایید و در نهایت گیاهانی را انتخاب کنید که به راحتی بتواند در منزل‌تان رشد کند و زنده بماند. پس شما باید روش عمومی نگهداری گیاهان آپارتمانی را خوب بدانید.

در هنگام خرید گیاه آپارتمانی ، حتما دقت کنید که گیاه سالم باشد. از انتخاب گیاهانی که برگ‌های زرد دارند، لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها وجود دارد یا ساقه‌های گیاه شل و افتاده‌اند، خودداری کنید.

نکات مربوط به آبیاری گیاهان در خانه

آبیاری مهم‌ترین عامل موثر در پرورش و مراقبت از گیاهان است  که نمی‌توان از آن به سادگی گذشت. در ادامه‌ی مطلب، نکات کلی در مورد مقدار، زمان و روش آبیاری گیاهان خانگی و روش‌های پیشنهادی برای آبیاری گیاهان در هنگام سفر را مطرح می‌کنیم.

مقدار آبیاری

• به عنوان یک اصل کلی، هرچه هوا گرم تر باشد، میزان آبیاری شما نیز باید زیادتر شود چون گرمای هوا آب را به سرعت تبخیر می کند. پس در نیمه ی اول سال میزان آبیاری را بیش تر کنید.
• به یاد داشته باشید اگر خاک گلدان خیلی خشک یا خیلی مرطوب باشد، ریشه ی گیاه به مرور از بین می‌رود. پس در آبیاری گیاه همیشه تعادل را رعایت کنید. یکی از رایج ترین دلیل از بین رفتن گیاهان، آب دادن بیش از اندازه به آن‌ها و گندیدن ریشه شان است.
• ته گلدان باید یک یا چند سوراخ داشته باشد تا آب به راحتی از آن خارج شود. اگرخاک گلدان زهکشی مناسب نداشته باشد، آب اضافی از گلدان خارج نمی شود و ریشه ی گیاه می پوسد.

نکته: قبل از کاشتن گیاه در گلدان، روی سوراخ های کف گلدان چند تکه سنگ، سفال یا  جسم توری مانند بگذارید تا از خارج شدن خاک از سوراخ ها جلوگیری کند.

به اندازه‌ای به گیاه آب بدهید که آب از سوراخ‌های زیر آن بیرون بیاید. روش عمومی نگهداری گیاهان آپارتمانی خود و میزان آب مورد نیاز گیاه خود را می توانید از صفحه انواع گلهای آپارتمانی و روش نگهداری آنها پیدا و مطالعه نمایید.

زمان آبیاری

بسیاری از افراد همیشه از ما می پرسند که چند روز یک بار گلدان شان را آبیاری کنند؟ باید بگوییم که تقریبا هیچ برنامه‌ی مشخص و دقیقی برای آبیاری گیاهان وجود ندارد.

اگر طبق تقویم، گیاهتان را آبیاری کنید، محکوم به شکستید. هر گیاه زمان متفاوتی برای آبیاری دارد و بهترین زمان برای آبیاری گیاهان وقتی است که روی خاک تا حدی خشک شده است. خشک شدن خاک را می توانید از روی روشن شدن رنگ خاک، لمس آن و حس نکردن رطوبت و نچسبیدن خاک به دستتان متوجه شوید.
به مرور زمان و با توجه به شرایط محیطی منزل‌تان و تغییر فصل‌ها، متوجه می شوید که هر گیاه چند روز یک بار به آبیاری نیاز دارد.
از آنجایی که گیاهان هم مانند انسان چرخه خواب دارند بهترین زمان برای آبیاری آن‌ها صبح اول وقت است. آبیاری گیاهان هنگام عصر و یا شب باعث می‌شود که چرخه‌ی خواب گیاه به هم بریزد و باعث صدمه دیدن گیاه می‌شود.

روش آبیاری

آبی که به گیاهان می دهید باید هم دمای محیط منزل باشد.
توصیه می کنیم در زمان آبیاری، روی برگ ها و گل ها آب نریزید. خیس شدن برگ ها ممکن است موجب ایجاد بیماری های قارچی یا لکه روی بعضی گیاهان بشود.
در هنگام آبیاری، به آرامی آب را به روی خاک گلدان بریزید و این کار را تا زمانی ادامه دهید که آب از زیرگلدان شروع به خارج شدن کند.
بهتر است یک ساعت بعد از آبیاری، آب اضافی زیرگلدانی را خالی کنید.

روش نگهداری گیاهان آپارتمانی در هنگام سفر

مساله ی آبیاری گیاهان در هنگام مسافرت، موضوع مهمی است که باید برای آن راه حلی در نظر بگیرید. ساده‌ترین راه این است که از فرد مورد اعتمادی بخواهید که گیاهان‌تان را آبیاری کند اما اگر چنین امکانی ندارید، راه حل‌های زیر را امتحان کنید:

• پیشنهاد می کنیم تمامی گلدان‌ها را کنار یکدیگر قرار بدهید. با این کار رطوبت شان تا مدت بیش تری حفظ می‌شود و دیرتر تشنه می شوند.

توجه: اگر گیاهان تان با جابه جایی آسیب می بینند، آن ها را جا به جا نکنید.

• راه حل بعدی این است که با خلاقیت خودتان یک سیستم آبیاری قطره چکانی طراحی کنید. استفاده از ظرف آب مرکزی و قراردادن رشته های کاموا در آن و گلدان ها هم یکی از روش های خلاقانه است که به روش فیتیله ای معروف است.

• استفاده از بطری نوشابه، سوراخ کردن بدنه و قرار دادن آن در هر گلدان هم روشی دیگر است. راه دیگر این است که گلدان ها را در ظرف بزرگی از آب بگذارید که تا نیمه پر از آب شده است، به طوری که کف گلدان ها در آب قرار بگیرد. با این روش، آب از زیر گلدان به خاک و ریشه‌ها جذب می شود و گیاه تا مدت طولانی شاداب می‌ماند.

علایم آبیاری کم گیاه

قهوه ای یا زرد شدن برگ ها
پژمرده شدن برگ ها
نرم شدن ساقه های گیاه

علایم آبیاری زیاد گیاه

رشد قارچ در سطح خاک
ریختن برگ های گیاه
وجود لکه های قهوه ای بر روی برگ ها

چه گیاهانی به آب بیش تر نیاز دارند؟

• گیاهان گلدار
• گیاهانی که در گلدان های گِلی کاشته شده اند. چون گلدان گِلی منافذ بیش تری دارد و آب زودتر از آن خارج می شود.
• گیاهانی که در گلدان کوچک کاشته شده اند.
• گیاهانی که رشد سریعی دارند.
• گیاهانی که مدت زیادی در مقابل نور خورشید قرار دارند.
• گیاهانی که برگ های بزرگ یا نازک دارند.

چه گیاهانی به آب کم تر نیاز دارند؟

• گیاهانی که به مرحله ی استراحت وارد شده اند.
• گیاهانی که به تازگی گلدان شان عوض شده است.
• گیاهانی که در هوای مرطوب قرار دارند.
• گیاهانی که در محل خنک نگهداری می شوند.
• گیاهانی که برگ های ضخیم و چرمی دارند.

نکاتی در مورد نور دهی گیاه

روش عمومی نگهداری گیاهان آپارتمانی با هم متفاوت است و گیاهان مختلف نیا‌زهای نوری متفاوتی دارند. بعضی از گیاهان نور متوسط و کم نیاز دارند مانند پتوس و قاشقی و بعضی گیاهان به مقدار نور بیش تری نیاز دارند مانند گندمی. باید توجه داشته باشیم که هیچ گیاهی نباید جلوی نور مستقیم آفتاب قرار بگیرد.

بهتر است که پرده ای نازک بین گیاه و نور خورشید وجود داشته باشد. البته اگر شرایط نوری مناسبی در منزل ندارید، می توانید از نور مصنوعی و گیاهان سازگار با آن استفاده کنید.
اگر گیاه تان مقابل پنجره است، هر از گاهی آن را بچرخانید تا به صورت متقارن رشد کند و به سمت نور کج نشود.
گیاهان ابلق یعنی گیاهانی که دورنگ هستند، به نور بیش تری نسبت به گیاهان سبز نیاز دارند. پس آن ها را در جای پرنورتر قرار دهید.
گیاهان گل دار به طور کلی نور زیاد را دوست دارند و در شرایط نوری خوب، گل می دهند.

چند گیاه آفتاب دوست :

فیکوس آفرقایی لیراتا خرید آنلاین فیکوس

گیاهان گلدار

انواع کاکتوس خرید آنلاین کاکتوس

ارکیده خرید آنلاین ارکیده

چند گیاه مقاوم به نور متوسط و کم :

آگلونما خرید آنلاین آگلونما

زاموفیلیا خرید آنلاین زاموفیلیا

سانسوریا خرید آنلاین سانسوریا

دراسنا کامپکت خرید آنلاین دراسنا

از آن جایی که نور دهی و آبیاری گیاهان از مهمترین قسمت‌های نگهداری از آن‌هاست در زیر میزان نور و آب مورد نیاز برخی از گیاهان پر طرفدار آپارتمانی به صورت نسبی نمایش داده شده است.

خاک مناسب برای گیاهان

توصیه می کنیم خاک گلدان را از باغچه و باغ برندارید چون ممکن است دارای علف هرز، قارچ یا حشره باشد. خاک مخصوص گلدان را می توانید از گل فروشی‌ها خریداری کنید. این خاک دارای پیت ماس و کمپوست است و مواد غذایی لازم برای گیاه را دارد.

کاکتوس و ساکولنت هم خاک مخصوصی دارند که با سایر گیاهان متفاوت است. این خاک را می توانید از گلفروشی‌ها تهیه کنید. برای نگهداری از ساکولنت ها باید روش نگهداری ساکولنت ها را کامل مطالعه کنید.

ارکیده هم از جمله گیاهانی است که خاک متفاوتی نسبت به بقیه ی گیاهان نیاز دارد و شامل خزه و تکه‌های چوب (چیپس) است.

نکاتی در مورد کوددهی گیاهان

به یاد داشته باشید که گیاهان گلدانی مواد مغذی بیش‌تری نسبت به گیاهان باغچه نیاز دارند. هرچه دفعات آبیاری و مقدار آن بیش‌تر باشد، مواد مغذی بیش‌تری از گلدان خارج می شوند، پس گیاه به کود نیاز بیش‌تری پیدا می کند. اگر می خواهید گیاهان سرحال و شادابی داشته باشید، هرچند هفته یک بار از کود محلول در آب استفاده کنید.

نکته: بیشتر گیاهانی که از گلخانه می خرید، کوددهی شده اند و تا چند هفته نیاز به کوددهی ندارند. اگر خاک گلدان را هم به تازگی عوض کرده اید، تا چند ماه لازم نیست به آن کود بدهید.

بهتر است در زمان گلدهی یا رشد گیاه، ماهی یک بار به آن کود بدهید اما در فصل زمستان و دوره ی استراحت گیاه، می توانید مقدار کوددهی را کم تر یا متوقف کنید. جزییات کوددهی برای هر گیاه متفاوت است و لازم است که قبل از استفاده برای هر گیاه به طور دقیق در مورد مقدار آن مطالعه کنیم.

مقدار کود را تا جایی که ممکن است خیلی کم درنظر بگیرید چون مقدار زیاد کود به گیاه آسیب می رساند.

رطوبت هوا مناسب برای گلهای آپارتمانی

بیش تر گیاهان رطوبت هوا را می پسندند و بعضی از آن ها مانند سرخس به رطوبت کافی نیاز دارند. یکی از راه های افزایش رطوبت در منزل، استفاده ازدستگاه بخور است.

راه دیگر این است که در ظرفی کم عمق سنگ‌های متوسط بریزید و روی آن را تا نیمه از آب پر کنید. سپس این ظرف را در نزدیکی گلدان ها قراردهید. راه دیگر آب پاشی روزانه‌ی برگ گیاهان است. حتی بعضی از گیاهان مثل ارکیده را می توانیم در حمام و آشپزخانه هم نگه داری کنیم چون رطوبت زیاد را بسیار دوست دارند.

روش تقویت گیاهان آپارتمانی

وقتی صحبت از تقویت کردن گیاهان پیش می‌آید، احتمالا به یاد کوددهی می‌افتید. اما این تمام حقیقت نیست، در واقع بهترین راه برای تقویت گیاهان آپارتمانی نگهداری صحیح از آنهاست. اگر بتوانید شرایط محیطی را برای آن کاملا شبیه سازی کنید، نیازی به تقویت گیاه نخواهید داشت.
با این وجود نکاتی هستند که دانستن آنها خالی از لطف نیست :
1- داخل گلدان اسفنج بگذارید.
طبیعتا هر گاهی برای زنده ماندن به آب نیاز دارد. اگر شما نیز آبیاری مرتب گیاهان را فراموش می‌کنید، این ترفند آسان و البته ارزان را امتحان کنید :
یک تکه اسفنج! اسفنج‌ها برای خیس شدن و خیس ماندن ساخته شده اند. پس دفعه بعد هنگام کاشت مجدد گیاه، قبل از ریختن خاک انتهای گلدان را با اسفنج بپوشانید. این اسفنج آب اضافی را در خود جذب کرده و در طی زمان به خاک بر میگرداند. اسفنج ساده آشپزخانه برای اینکار کاملا مناسب است.
2- از قطعات یخ استفاده کنید.
اگر به هر دلیل نمی‌توانید از ترفند قبلی استفاده کنید، به سراغ قطعات یخ بروید. چند قطعه یخ را بر روی خاک بگذارید، دقت کنید که با برگها و بدنه گیاه تماسی نداشته باشند. این یخ‌ها به آرامی آب شده و این امکان را به خاک می‌دهند تا آب را در طی زمان جذب کند. این ترفند به ویژه برای گیاهان ارکیده مناسب است. این گیاهان نیاز کمی به آب دارند، در نتیجه هفته‌ای یک تکه یخ برای آنها کفایت می‌کند.
3- قهوه صبحگاهی را با گیاهان خود شریک شوید.
آیا شما هم روز خود را با یک فنجان قهوه خوش طعم آغاز می‌کنید؟ گیاهان شما هم می‌توانند مانند شما از قهوه لذت ببرند. در واقع آنها به کافئین نیاز ندارند، این اسیدی بودن قهوه است که سبب افزایش اسیدیته خاک می‌شود. در نتیجه سرخس‌ها، گاردنیا و سایر گیاهان اسید دوست شما از این اتفاق بسیار خرسند خواهد بود.
باقی مانده پودر قهوه در دستگاه/لیوان خود را با کمی آب مخلوط کنید و به خاک اضافه کنید. اگر اهل چای هستید هم همینکار را انجام دهید.
راه دیگر برای استفاده از قهوه به نفع گیاهان، قرار دادن چند ورق فیلتر قهوه در زیر خاک گیاه است.
4- آبی که تخم مرغ یا گیاهان خود را در آن پخته اید، دور نریزید.
قهوه تنها صبحانه ممکن برای گیاهان نیست. اگر تخم مرغ می‌پزید، آب آن را نگه دارید. پس از آنکه به دمای محیط رسید، آن را به خاک گیاه اضافه کنید. این آب غنی از مواد ضروری برای رشد گیاه بوده و برای آن درست مانند شربتی گواراست. آب سبزیجات نیز همینطور عمل می‌کند.
5- برگها را گرد گیری کنید.
همه گیاهان از برگهای خود برای انجام عمل فتوسنتز استفاده می‌کنند. کربن دی اکسید را داخل کرده و به کمک نور و آب، آن را به انرژی مصرفی خود تبدیل می‌کنند. اگر سطح برگها از گرد و غبار پر شده باشد، راه تنفس گیاه بسته شده و در نتیجه فتوسنتز مختل می‌شود. پس هر هفته، سطح برگها را با یک دستمال نم دار تمیز کنید.
6- همانطور که برای درخشان شدن پوست خود از انواع مختلف ماسک‌ها استفاده می‌کنید، گیاهان نیز به ماسک نیاز دارند! در حالی که کرم‌ها و لوسیون‌های گران قیمتی در فروشگاه‌های گل و گیاه عرضه می‌شوند، ما راهی ارزان و مطمئن را به شما معرفی می‌کنیم : سس مایونز! مقدار کمی مایونز را با انگشت/دستمال کاغذی بر سطح برگها بمالید. خواهید دید که برای هفته‌ها درخشان و باطراوت‌تر هستند.
7- گلدان را مرتبا بچرخانید.
تمام بخش‌های گیاه به طور یکسان به انجام عمل فتوسنتز احتیاج دارند. با چرخاندن مداوم گیاه، این شانس را به سایر برگهای او می‌دهید که نور خورشید را به میزان کافی دریافت کنند. نتیجه این چرخش‌ها، داشتن گیاهی سالم با رشد یکسان است. هر زمان که گیاه را آبیاری کردید، گلدان را به اندازه یک چهارم دایره بچرخانید.

عوض کردن گلدان

هدف ما از عوض کردن گلدان، یا بزرگ کردن اندازه‌ی آن است یا دورریختن خاک کهنه، ریختن خاک جدید و رساندن مواد مغذی به گیاه.

همانطور که قبلا در عوض کردن خاک گلدان گفتیم بهترین زمان تعویض خاک گلدان فصل بهار است. اگر می خواهید گلدان را بزرگ تر کنید، گلدانی را انتخاب کنید که خیلی بزرگ تر از گلدان قبلی نباشد چون اگر گلدان خیلی بزرگ باشد، احتمال از بین رفتن ریشه ی گیاه وجود دارد. دلیل آن این است که خاک اضافی رطوبت زیادی را در خود نگه می دارد که به مصرف گیاه نمی رسد و در نتیجه ریشه ی گیاه را می پوساند.

همانطور که در مطلب تمیز کردن برگ گیاه گفتیم می توانید از شیر و دستمال نخی برای تمیز کردن برگهای گیاهانتان استفاده کنید.

سخن آخر

در این مطلب سعی کردیم همه آنچه در مورد نگه داری گیاهان آپارتمانی لازم است بدانید را برای شما تشریح کنیم، چنانچه مطلبی ناگفته مانده است و یا پرسشی در ذهن شماست که نیاز به مشاوره تخصصی روی گیاه خود دارید، می‌توانید سوالات خود را از طریق ارتباط با اورژانس گل و گیاه گُل‌سِتان مطرح نمایید. کارشناسان باتجربه گیاه‌پزشکی ما آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند. گیاه پزشکان مشکل شما را بررسی می‌کنند و در صورت نیاز غذای گیاه (کود)، سم و سایر ملزومات گیاه را برای شما ارسال خواهند کرد. ضمن اینکه اگر زمان یا تخصص کافی برای رسیدگی به گیاه خود را ندارید، می توانید از خدمات باغبانی در تهران گُل‌سِتان (اعزام باغبان و گیاه پزشک به محل شما) استفاده کنید تا متخصصین ما با ابزار مورد نیاز شما در محل شما حضور یابند و خدماتی مانند تشخیص بیماری، علت عدم رشد، تعویض خاک و گلدان، سم پاشی، کوددهی و یا حتی کاشت و … را به شما ارائه دهند.

سوالات متداول