راهنمای جامع نگهداری از گل یاسمن

زمان مطالعه: 17 دقیقه

خوش عطر، ظریف و جذاب… این‌ها گوشه‌ای از دلایل محبوبیت گل زیبای یاسمن هستند! اگر به دنبال گیاهی زیبا و چشم نواز برای نگهداری در داخل منزل هستید، دیگر وقت آن رسیده که جست و جو را متوقف کنید؛ چراکه گل مورد نظر شما اینجاست؛ بله یاسمن، همان گیاه خاص و ایده‌آلی که به دنبال آن می‌گشتید! بسیاری از پرورش دهندگان گل و گیاه، از نگهداری یاسمن در داخل خانه سر باز می‌زنند. آ‌نها معتقدند که نگهداری از یاسمن به عنوان یک گیاه آپارتمانی، پر از چالش خواهد بود، اما به عقیده ما در گُل‌سِتان، یاسمن گیاه بدقلقی نیست و در صورت فراهم کردن شرایط محیطی مناسب، می‌تواند به یک گیاه آپارتمانی بی‌نظیر تبدیل شود. در واقع با کمی رسیدگی، دقت و تمرین، نگهداری از یاسمن دشوار نخواهد بود. کافیست شرایط نگهداری گل یاسمن را یاد گرفته و با صبر و حوصله این گل دوست داشتنی را در خانه خود پرورش بدهید. برای این منظور با این مطلب از سرویس سفارش آنلاین گل تهران یعنی گُل‌سِتان همراه شده و روش نگهداری از گل یاسمن را یاد بگیرید.

فهرست مطالب:

• مقدمه‌ای بر گل زیبای یاسمن
• روش نگهداری از گل یاسمن
• سوالات پرتکرار شما درباره روش نگهداری گل یاسمن

مقدمه‌ای بر گل زیبای یاسمن

این گیاه شکوفه‌های جذاب و زیبایی تولید می‌کند؛ شکوفه‌هایی که عطر شیرین خود را در شب منتشر کرده و حال و هوای محیط را به کلی عوض می‌کنند. باتوجه به اینگه گل یاسمن جز گل های معطر است، می‌توانید بنا بر سلیقه خود آن را در خارج از خانه خود قرار دهید تا فضای اطراف خانه‌تان معطر و دل‌انگیز شود.

البته که ناگفته نماند همه انواع یاسمن معطر نیستند. پس اگر قصد خرید گل یاسمن دارید و دنبال گونه‌های معطر آن هستید، هنگام خرید حتما از فروشنده در مورد معطر بودن یا نبودن گل یاسمن سوال کرده و از این مورد مطلع شوید.

مطالب پیشنهادی: معرفی 46 تا از بهترین گل های خوشبو – بخش اول – معرفی 46 تا از بهترین گل های خوشبو – بخش دوم

روش نگهداری از گل یاسمن

آبیاری

در طول نگهداری نیاز گل یاسمن به آبیاری، در حد متعادل است و درنتیجه برآورده کردن نیاز آبی آن کار دشواری نخواهد بود. ضمن اینکه نیاز این گیاه به آب پس از نزولی شدن روند گلدهی (اوایل زمستان و همچنین اواخر بهار) کاهش می‌یابد و تعداد دفعات آبیاری آن باید کاهش یابد، اما در سایر ایام سال باید یاسمن باید در محیطی مرطوب زندگی کند. البته مرطوب بودن را با خیس و غرقاب اشتباه نگیرید، خاک یاسمن نباید خیس و غرقاب باشد، چراکه این موضوع باعث پوسیدگی و خراب شدن ریشه‌های آن خواهد شد. همین که هر بار که خاک را لمس می‌کنید، رطوبت کمی را احساس کنید برای یاسمن کافیست.

باتوجه به اینکه دما و شرایط محیطی هر منطقه متفاوت است، نمی‌توان سیکل ثابتی را برای آبیاری یاسمن درنظر گرفت. بهتر است یاسمن خود را تحت نظر بگیرید و با توجه به ویژگی‌های خاک و نور محیط نگهداری از آن، سرعت خشک شدن را بررسی کنید؛ به طور کلی هر گاه 2 سانتی‌متر رویی خاک خشک شد، می‌توانید یاسمن را آبیاری کنید. به‌این‌شکل آبیاری گیاه به بهترین شکل انجام خواهد شد. فقط یادتان باشد آبیاری یاسمن باید به‌صورت عمقی صورت بگیرد تا آب و رطوبت به‌خوبی به ریشه‌ها و اطراف آن‌ها نیز برسد.

همچنین درنظر داشته باشید که آبیاری چندثانیه‌ای و هر روزه، یک رویکرد مرگ‌بار است! این روش که توسط باغبانان زیادی به‌عنوان “راه درست آبیاری” مطرح می‌شود، مانع از رسیدن آب به ریشه شده و آن را خشک و تشنه رها می‌کند. در مقابل با کاهش دفعات آبیاری ولی افزایش حجم آب، می‌توانید همواره گیاه خود را سرزنده و سیراب نگه دارید.

در طول نگهداری از گل یاسمن در اوایل پاییز، اجازه دهید خاک یاسمن بین دفعات آبیاری کمی خشک‌تر شود، چراکه گیاه شما در ماه‌های سرد پاییزی در مقایسه با فصل رشد خود، به آب کمتری نیاز دارد. با توجه به زیاد بودن دفعات آبیاری گل یاسمن، می‌توانید از روش‌های ساده‌کننده آبیاری برای آبیاری یاسمن خود استفاده کنید؛ برای مثال استفاده از یک ست لوازم آبیاری هوشمند انتخابی هوشمندانه برای این منظور خواهد بود.

مطلب مرتبط: روش آبیاری و نور مناسب گیاه آپارتمانی

نور مورد نیاز برای نگهداری از گل یاسمن

یاسمن از نظر نیازهای نوری بسیار حساس است؛ به گونه‌ای که محل نگهداری مناسب برای گل یاسمن را باید با نهایت وسواس و دقت انتخاب کنید. به‌این‌منظور اتاقی را انتخاب کنید که مقدار زیادی از نور خورشید را دریافت می‌کند، ضمن اینکه هوا نیز باید به‌خوبی در آنجا گردش داشته باشد.

گیاه یاسمن تنها قادر است نور خورشید را برای 4 ساعت تحمل کند؛ ازاین‌رو در بعضی از ایام سال شاید لازم باشد جای یاسمن را عوض کنید تا نور خورشید بیش‌ازحد به آن نتابد. ضمن اینکه این مقدار در فصل زمستان کاهش نیز می‌یابد.

قرار دادن یاسمن در نزدیکی یک پنجره نورگیر جنوبی می‌تواند سبب تقویت رشد آن شود، چراکه در چنین مکانی نور خورشید را به مقدار کافی در بزنگاه‌های حساس رشد خود دریافت خواهد کرد.

در طول نگهداری از گل یاسمن اگر برگ‌های گیاه شما در حال پژمرده شدن بودند، احتمالا گل شما بیش‌ازحد نور خورشید را دریافت می‌کند، درنتیجه باید هر چه سریع‌تر آن به مکانی با سایه بیشتر منتقل کنید.

برگ‌های تمامی گیاهان آپارتمانی طی گذشت زمان کمی غبارآلود می‌شوند و این غبارهای موجود در سطح برگ‌ها، توانایی گیاه در جذب نور را کاهش داده و در نهایت سبب تضعیف آن خواهد شد. بنابراین علاوه‌بر توجه و دقت در نگهداری از گل یاسمن هر چند ماه یکبار، غبار روبی برگ‌های آن با کمک یک دستمال نرم و تمیز مرطوب را نیز فراموش نکنید.

خاک مناسب برای نگهداری از گل یاسمن

یاسمن خاک غنی و دارای زهکشی عالی را ترجیح می‌دهد. برای این منظور می‌توانید مواد و الیافی مثل خرده چوب، الیاف نارگیل و سایر مواد طبیعی را به خاک آن اضافه کنید. این کار کمک می‌کند که خاک سبک‌تر شده و هوا بهتر در آن جریان پیدا کند. علاوه‌براین مورد راه دیگر اضافه کردن مقدار زیادی پیت ماس به خاک است.

در مورد خاک پیشنهاد ما این است که یاسمن را در خاک گلدان (که در فروشگاه‌ها به فروش می‌رسند) بکارید. اگر از خاک گلدان تجاری استفاده می‌کنید، در نظر داشته باشید که این ترکیب فاقد کود است. در نتیجه، باید کمی کود نیز به یاسمن برسانید تا بتواند نیازهای آن را برطرف کند.

خوبی خاک‌های گلدانی که به‌صورت بسته‌بندی شده خریداری می‌کنید در این است که این نوع خاک‌ها همواره استریل و ضدعفونی شده هستند و باکتری‌های خاک باغچه را در خود حمل نمی‌کنند. در نتیجه یاسمن زیبا از ابتلا به بیماری‌ها و آفاتی که از طریق خاک منتقل می‌شوند، در امان خواهد بود.

در حالت ایده‌آل درنظر داشته باشید یک خاک گلدان خوب باید حاوی ترکیبی از ورمیکولیت، پرلیت و پیت ماس باشد. بنابراین موقع خرید خاک به این موضوع توجه داشته باشید. این ترکیبات به جذب رطوبت کمک کرده و از متراکم شدن خاک جلوگیری می‌کنند.

بیشتر مطالعه کنید: 4 روش موثر برای نجات گیاه از دست رفته شما

کوددهی

 می‌توانید در تمام طول فصول رشد از یک کود رقیق شده مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کرده یا تنها در زمان گلدهی مقداری کود غنی از فسفر به آن اضافه کنید.یاسمن باید در طول فصول اصلی رشد خود، هر 2 الی 4 هفته یکبار کود دریافت کند، یعنی در طول بهار تا اوایل پاییز. کوددهی باید در پاییز و زمستان متوقف شود، در غیر این صورت آسیب‌های جدی به گیاه وارد خواهد شد.

هنگام خرید کود، حتما نوعی را تهیه کنید که حلال در آب و مخصوص گیاهان آپارتمانی باشد. کود را تنها به مقدار 50 درصد از میزان توصیه شده توسط کارخانه استفاده کنید. اگر کود را در نهایت توان آن استفاده کنید، احتمال آسیب دیدن یاسمن ظریف و حساس بالا خواهد بود.

اضافه کردن کودهای طبیعی، راهی دیگر برای تقویت یاسمن است. این کار ضمن فراهم کردن تمامی عناصر ضروری مورد نیاز این گیاه، نگرانی‌های ناشی از سوختن و آسیب دیدن آن توسط ترکیبات شیمیایی را نخواهد داشت. برای این منظور استفاده از کمپوست، برگ‌های خشک شده و یا پیت کمپوست شده می‌تواند مفید باشد. به‌عنوان یک قانون کلی در مورد خاک مناسب برای نگهداری از یاسمن در نظر داشته باشید که 20 درصد از خاک موجود در گلدان آن باید از الیافت و مواد طبیعی تشکیل شده باشد.

دما و رطوبت مورد نیاز برای نگهداری از گل یاسمن

خنک بودن هوا، شرایط را برای رشد یاسمن تسهیل می‌کند، اما اگر از یاسمن در داخل خانه نگهداری می‌کنید نیازی نیست برای آن خیلی حساسیت به خرج دهید، زیرا دمای عادی منازل برای یاسمن ایده‌آل است. تنها کافی است از مناسب بودن گردش هوا در اطراف آن اطمینان حاصل کنید.

از دما گذشته رطوبت هوا یکی دیگر از نکات مهم در نگهداری از گل یاسمن است. برای اینکه رطوبت محیط اطراف یاسمن کم نشود هرگز این گیاه را در نزدیکی دستگاه‌های گرمایشی یا سرمایشی قرار ندهید؛ زیرا سریعا سبب خشک شدن یاسمن خواهد شد.

اگر فکر می‌کنید رطوبت محیط پایین است، می‌توانید مکان گلدان را تغییر داده یا از روش‌های افزایش رطوبت هوا استفاده کنید تا رطوبت محیط اطرافتان را افزایش دهید. برای مثال می‌توانید یک دستگاه مرطوب کننده هوا در نزدیکی گیاه قرار دهید. رطوبت هوای ایده‌آل برای یاسمن، تقریبا رطوبت 50 درصدی است. اگر میزان رطوبت از این مقدار کمتر باشد، ریشه‌ قادر نخواهد بود تا با میزان آب از دست رفته از طریق برگ‌ها کنار بیایند.

با اینکه مرطوب کردن برگ‌ها توسط یک اسپری آب، راهی مناسب برای افزایش میزان رطوبت به شمار می‌رود، اما متاسفانه نمی‌توانید این استراتژی را به‌صورت بلند مدت برای یاسمن به کار ببرید. زیرا باید هر یک ساعت یکبار هم این کار را تکرار کنید! در عوض، بهتر است آن را در کنار گیاهان دیگر قرار دهید. تجمع گیاهان متعدد در کنار هم نیز، سبب افزایش میزان رطوبت در همان حوالی خواهد شد.

همچنین می‌توانید گلدان یاسمن را در یک سینی پر از سنگریزه قرار دهید. مقداری آب روی سنگریزه‌ها بریزید، به گونه‌ای که سطح سنگریزه‌ها را نپوشاند و آب باید پایین‌تر از سطح سنگ‌ها قرار بگیرد. سپس هر بار که آب سینی تبخیر شد، مجدد آن را پر کنید. باانجام این کار سبب افزایش رطوبت هوا در اطراف گیاهتان خواهید شد. فقط دقت کنید که سطح زیرین گلدان نباید هیچ تماسی با آب برقرار کند.

تشویق یاسمن به گلدهی

گل‌های یاسمن به‌طور طبیعی در اوایل بهار و همچنین اوایل پاییز شکوفه می‌دهند، اما بعضی از انواع آن‌ها می‌توانند گلدهی را در تمام طول سال ادامه داده و منحصر به فصل خاصی نباشند. برای مثال یاسمن زمستانی اغلب اوقات در طول ماه‌های زمستان نیز گلدهی می‌کند. اگر گیاه شما در زمان‌های ذکر شده شکوفه نداده است، احتمالا به قدر کافی در معرض هوای خنک قرار نگرفته است. می‌توانید برای تشویق رشد گل‌ها، یاسمن را در نزدیکی یک پنجره جنوبی قرار دهید.

یاسمن به خوبی در برابر هوای خنک و کمی سرد مقاوم است. این گیاه باید در فصل پاییز برای چندین هفته، هوای خنک (دمای حدودا 4 درجه سانتی گراد) را در شب تجربه کند. اگر پاییز گذشته است و دیگر نمی‌توانید این شرایط را برای یاسمن فراهم کنید، درمان این است که در اواخر تابستان تا اوایل پاییز آینده، گلدان آن را به خارج از خانه منتقل کنید.

نکته دیگر، تاریک بودن محیظ در شب است. اگر یاسمن شما در نقطه‌ای است که در طول شب نیز نور مصنوعی دریافت می‌کند (مثل نور لامپ‌های روشن در کوچه و …) در طول ماه‌های پاییز، شب‌ها آن را در داخل یک کمد قرار دهید. اگر پاییز نیست و گیاه شما هنوز گلی تولید نمی‌کند، شاید مشکل دریافت بیش‌ازحد نیتروژن است، چراکه دریافت بیش‌ازحد نیتروژن، تمام انرژی گیاه را روی توسعه و رشد برگ‌ها متمرکز می‌سازد. برای درمان این مشکل گیاه را با یک کود غنی از فسفر تقویت کنید.

گاهی اوقات، گیاه بیش از حد رشد کرده و باید به گلدان جدید و بزرگ‌تری منتقل شود. انتقال یاسمن به گلدانی بزرگ‌تر ضمن برطرف کردن نیازهای آن، روند گلدهی را نیز تسهیل خواهد کرد. اما اگر هیچ یک از مشکلات بالا مطرح نبود، احتمالا شرایط محیطی یاسمن مناسب نیست. میزان نور، رطوبت، دما و نوع خاک را بررسی کنید. همچنین گردش هوا نیز از فاکتورهای اساسی برای سلامت یاسمن به‌شمار می‌رود که باید آن را نیز مورد بررسی قرار دهید.

روش تکثیر گل یاسمن

در طول نگهداری از گل یاسمن راحت‌ترین روش برای تکثیر آن، تکثیر از طریق قلمه است. برای اینکار قلمه‌ها باید طولی حدود 5 الی 7 سانتی‌متر داشته و 2 برگ در بالای خود داشته باشند. کافی است قلمه‌ها را در خاکی غنی و دارای زهکشی کافی بکارید. حال یاسمن برای رشد آماده است!

برای تشویق قلمه‌ها و فراهم کردن رطوبت کافی، روی گلدان آن‌ها را با یک کیسه پلاستیکی بی‌رنگ بپوشانید. سپس، گلدان را در اتاقی نورگیر و با دمای متعادل (15 الی 18 درجه سانتی‌گراد) قرار دهید.

پس از 4 هفته، شاهد رشد ریشه‌ها و ظهور بخش‌های جدید خواهید بود. به‌محض ظهور جوانه‌ها، کیسه پلاستیکی را از روی گیاه بردارید تا از رشد قارچ‌ها جلوگیرس شود. سپس اجازه دهید قلمه به رشد خود ادامه دهند تا هنگامی که ریشه‌های جدید کاملا گلدان را پر کنند. بعد از اینکه ریشه‌های جدید رشد کردند می‌توانید گل یاسمن خود را به گلدانی مناسب منتقل کنید.

با روش های تکثیر گیاهان آپارتمانی بیشتر آشنا شوید: همه چیز درباره تکثیر گیاهان آپارتمانی و روش های آن

هرس کردن

هرس کردن یاسمن می‌تواند بر حسب نیاز صورت بگیرد. این کار کمک می‌کند تا اندازه گیاه کنترل شده و ظاهری مناسب داشته باشد. فقط نکته‌ای که در مورد هرس کردن گل یاسمن باید درنظر داشته باشید این است که ‌پس از دهه اول شهریور، هرس کردن را متوقف کنید، چراکه گیاه در این زمان در حال شکل دادن شکوفه‌ها خواهد بود.

هنگامی که شاهد رشدهای جدیدی در سطح گیاه بودید، باید ساقه‌ها را هرس کنید. این کار رشدهای آتی گیاه را تقویت کرده و بهتر است در 2 سال نخستین نگهداری از یاسمن انجام شود. برای اینکار تنها نوک ساقه‌ها را جدا کنید و یادتان باشد که هرس کردن کلی باید پس از سپری شدن کامل فصل گلدهی صورت بگیرد.

برای هرس کردن یاسمن، تمامی برگ‌های مرده و بخش‌های آسیب دیده و شکسته را جدا کنید و هرگز بیش از یک سوم گیاه را در طول یک مرتبه هرس حذف نکنید. همچنین مطمئن شوید که تمامی بخش‌های مرده و بیمار را از گیاه جدا کرد‌ه‌اید.

به‌عنوان نکته آخر در مورد هرس کردن گل یاسمن گفتنی است که اگر می‌خواهید گیاه شما در یک جهت بخصوص رشد کند باید عملیات هرس را نیز در راستای همان جهت انجام دهید.

تعویض گلدان

برخلاف بسیاری از گیاهان خانگی دیگر، یاسمن می‌تواند برای مدت طولانی در گلدان خود باقی بماند. در واقع در طول نگهداری از گل یاسمن کمی فشردگی ریشه برای آن مشکل‌ساز نخواهد بود. بنابراین برای تعویض گلدان یاسمن باید صبر کنید تا گیاه کاملا در حال رشد کردن در خارج از گلدان خود باشد.

تعویض گلدان یاسمن بسیار ساده است. اینکار باید در فصل بهار و تنها هنگام فشردگی بیش‌ازحد ریشه در گلدان انجام شود. بنابراین هر وقت ریشه بیشتر از خاک شد، زمان تعویض گلدان است! شاید تشخیص این زمان کمی سخت به نظر برسد، اما به‌واقع ساده است، اگر گیاه را آبیاری کردید و پس از یکی دو روز شاهد نیاز مجدد آن به آبیاری بودید، یعنی وقت تعویض گلدان آن فرارسیده است.

فقط هنگام جا به جایی یاسمن خود، مواظب باشید که به ریشه‌های ظریف آن آسیبی وارد نکنید. هرس کردن نیز باید قبل از انتقال گیاه به گلدان جدید صورت بگیرد. برای شروع گلدان را روی روزنامه بخوابانید. سپس توپ ریشه را با دقت از گلدان خارج کرده و با احتیاط و بدون آسیب زدن به ریشه‌ها سعی کنید تا حد ممکن خاک‌ها را از روی ریشه‌ها پاک کنید.

اگر ریشه‌ بسیار بلندی دیدید که دور توپ ریشه پیچیده شده است، آن را ببرید. سپس 4 الی 5 برش در توپ ریشه ایجاد کنید. این برش‌ها را کمی از هم جدا کرده و سپس گیاه را در خاک تازه بکارید. این کار کمک می‌کند تا ریشه تشویق شده و رشد بیشتری داشته باشد. موقع خرید گلدان جدید درنظر داشته باشید که گلدان شما باید 5 سانتی‌متر قطر بیشتری نسبت به گلدان قبلی داشته باشد.

بیشتر مطالعه کنید: چگونه و چه موقع گلدان و خاک گیاه را عوض کنیم؟

آفات و بیماری‌ها در طول نگهداری از گل یاسمن

رایج‌ترین مشکل در نگهداری از یاسمن ظهور شپشک آردی است. این آفت، به‌صورت توده‌های سفید و پنبه‌ای در سطح زیرین برگ‌ها یا روی شاخه‌ها نمایان می‌شود. این آفت در ابتدا مشکلی برای گیاه ایجاد نخواهد کرد، اما به مرور زمان و در صورت درمان نشدن، سبب زردی و پیچ خوردگی برگ‌های یاسمن خواهد شد. برای جلوگیری از این مشکل سعی کنید بخش‌های آسیب دیده را تا حد ممکن هرس کنید. سپس با استفاده از یک گوش پاک کن آغشته به الکل، تمامی بخش‌های به جا مانده را پاک کنید. اگر گوش پاک‌کن نبود می‌توانید یک پارچه نرم تمیز را نیز به الکل آغشته کرده و بخش‌های سالم گیاه را با آن تمیز کنید.

از شپشک آردی گذشته سایر آفاتی که ممکن است یاسمن را درگیر کنند شامل تخم پروانه، مگس سفید، شته و کنه تار عنکبوتی است. همه این آفات از طریق حذف به‌صورت دستی از بین خواهند رفت و جای نگرانی وجود ندارد. فقط نکته اصلی اینجاست که شما باید به‌طور مداوم تمامی بخش‌های گیاه را بررسی کنید تا در صورت ظهور یکی از این آفات، سریعا آن را از بین ببرید.  

ضمن اینکه می‌توانید مقداری مایع ظرفشویی را با آب گرم ترکیب کرده و آن را به صورت ملایم بر روی برگ‌های گیاه اسپری کنید. این کار به از بین رفتن شته‌ها کمک کرده و سایر حشرات اطراف گیاه را نیز از بین خواهد برد.

بی‌خطر بودن یا نبودن گل یاسمن برای کودکان و حیوانات خانگی

خوشبختانه یاسمن برای انسان‌ها، گربه‌ها و سگ‌ها بی‌خطر است. بنابراین می‌توانید آن را بدون نگرانی در هر نقطه‌ای از منزل خود قرار داده و از آن نگهداری کنید.

سخن آخر

در این مطلب سعی کردیم همه آنچه در مورد روش نگهداری گل یاسمن لازم است بدانید را برای شما تشریح کنیم، چنانچه مطلبی ناگفته مانده است و یا پرسشی در ذهن شماست که نیاز به مشاوره تخصصی روی گیاه خود دارید، می‌توانید سوالات خود را از طریق ارتباط با اورژانس گل و گیاه گُل‌سِتان مطرح نمایید. کارشناسان باتجربه گیاه‌پزشکی ما آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند. گیاه پزشکان مشکل شما را بررسی می‌کنند و در صورت نیاز غذای گیاه (کود)، سم و سایر ملزومات گیاه را برای شما ارسال خواهند کرد. ضمن اینکه اگر زمان یا تخصص کافی برای رسیدگی به گیاه خود را ندارید، می توانید از خدمات باغبانی در تهران گُل‌سِتان (اعزام باغبان و گیاه پزشک به محل شما) استفاده کنید تا متخصصین ما با ابزار مورد نیاز شما در محل شما حضور یابند و خدماتی مانند تشخیص بیماری، علت عدم رشد، تعویض خاک و گلدان، سم پاشی، کوددهی و یا حتی کاشت و … را به شما ارائه دهند.

سوالات پرتکرار شما درباره روش نگهداری گل یاسمن