راهنمای جامع نگهداری از گل رز و تکثیر آن

زمان مطالعه: 14 دقیقه

از گل رز به عنوان ملکه گل‌ها یاد می‌شود. البته که لقب عجیب و نامناسبی هم نیست و اتفاقا شایسته گل زیبای رز است. این گل یکی از زیبا‌ترین، قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین گیاهان خانگی در تمام دنیا است، به‌طوری‌که قدیمی‌ترین فسیل گل رز مربوط به 35 الی 70 میلیون سال قبل است. این گل زیبا می‌تواند به صورت خوشه‌ای، کوچک‌، بزرگ، عطری و یا بدون عطر باشد و یکی از بیشترین تنوع‌ها را در بین گیاهان خانگی دارد. گل رز را می‌توانید در تمام سال نگهداری کنید. با اینکه نگهداری از گل رز کار نسبتا سخت است، اما به نتیجه آن که گل‌هایی زیبا و تماشایی است می‌ارزد. اگر قصد خرید گل رز و نگهداری از آن در خانه‌تان را دارید، پیشنهاد می‌کنیم ادامه این مطلب از گل فروشی گُل‌سِتان را ازدست ندهید. در این مطلب همه آنچه برای نگهداری گل رز لازم است بدانید را به شما خواهیم گفت.

فهرست مطالب:

• مشخصات کلی گل رز
• مختصری درباره گل رز
• انواع محبوب گل رز
• روش نگهداری گل رز
• هرس کردن گل رز
• مراحل کاشت و نگهداری از گل رز
• نگهداری از گل رز در گلدان
• روش تکثیر گل
• سوالات پرتکرار شما درباره روش نگهداری گل رز

مشخصات کلی گل رز

• نام علمی: rosa
• خانواده: گل سرخ
• نام‌های دیگر: گل سرخ، گل محمدی، گل سوری، وَرد

مختصری درباره گل رز

رز گیاهی چند ساله و چوبی است که روی ساقه‌های خاردار خود گل می‌دهد. بیش از 30 هزار رقم گل رز و 150 گونه مختلف از این گل در جهان وجود دارد و هر سلیقه‌ای را راضی می‌کند. برای نگهداری از گل رز باید محیطی پر نور و خاکی با زهکشی عالی را برای آن فراهم کنید. گل رز جز گل‌های برگ‌ریز است و می‌تواند به‌صورت بوته‌ای، زمینی، بالارونده و پیوندی رشد کند. گل رز نه‌تنها خودش به‌تنهایی، بلکه در ترکیب با سایر گل‌ها و گیاهان زینتی نیز، بسیار زیبا و چشم‌گیر می‌شود. رز می‌تواند در باغچه‌ها و پس زمینه‌ها حضور داشته باشد یا حتی در یک گلدان زیبا درون بالکن زیبایی خود را به رخ بکشد. گل رز یکی از محبوب‌ترین گل های شاخه بریده نیز محسوب می‌شود. هر رنگ از این گل معنای متفاوتی در زبان گل‌ها دارد. به‌عنوان مثال رز قرمز نمادی از عشق و احساسات عاشقانه است.

انواع محبوب گل رز

شاید اگر گل شاخه‌ بریده رز دیده باشید تصور کنید همه آن‌ها به یک شکل و ظاهر رشد می‌کنند، اما در واقعا این گیاه می‌تواند به اشکال و ظاهرهای مختلفی باشد که همین مساله به محبوبیت آن اضافه می‌کند. بیشتر انواع گل رز ظاهری شبیه به همدیگر دارند، اما در ساختار شاخه‌ها، گل‌دهی و اندازه با یکدیگر متفاوت هستند. بیشتر گونه‌های این گیاه رشد سریعی دارند و می‌توانند طی چند سال به اندازه کامل و بالغ خود برسند. گونه‌های قدیمی‌تر این گیاه می‌توانند به اندازه بزرگتری برسند و طول عمر بیشتری هم داشته باشند. گونه‌های قدیمی حتی گاهی می‌توانند بیش از 50 سال عمر کنند، اما گونه‌های مدرن‌تر پس از 6 الی 10 سال می‌میرند.

گفتنی است هر کدام از گونه‌های گل رز نیازهای متفاوتی دارند و شما باید با توجه به توانایی و امکانات و محدودیت‌های خود، گونه مناسبی را انتخاب کنید تا موفق باشید.

رز بالارونده

یکی از محبوب‌ترین گونه‌های گل رز که با ساقه‌های بلندش می‌تواند از دیوار یا نرده‌های مناسب بالا برود و دیوار پوشی زیبا بسازد گل رز رونده است. بنابراین اگر دوست دارید یک پوشش گیاهی از گل رز روی دیوار یا نرده‌های خانه‌تان داشته باشید، ما نگهداری از گل رز بالا رونده را به شما پیشنهاد می‌کنیم. این نوع رز می‌تواند از انواع مینیاتوری تا بزرگ باشد. البته بر خلاف اسمش این گیاه خودرو و رونده نیست بلکه نیاز به کمک، هرس کردن و مراقبت دارد تا بتواند از جای مناسب بالا برود.

مطلب مرتبط: با 9 تا از محبوب ترین انواع گل رز رونده آشنا شوید

رز هیبریدی چای

رز هیبریدی چای یکی دیگر از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین گونه‌های این گیاه که به‌خاطر گل‌های بزرگ‌اش مشهور شده است. بیشتر گل‌های شاخه بریده که در فروشگاه‌ها می‌بینید از همین گونه هستند. این گیاه قدی در حدود یک الی دو متر دارد.

رز بوته‌ای

این گونه از گل رز تمایل به بزرگ شدن افقی دارد و معمولا در باغ‌ها یا باغچه‌هایی که فضای زمینی زیادی دارند پرورش داده می‌شوند. رز بوته‌ای می‌تواند تا 5 متر در اطراف خود گسترده شود و با گل‌های بزرگ و خوشه‌ای خود هر چشمی را به خود خیره کند. گل رز بوته‌ای یکی از سرسخت‌ترین انواع رز است و البته بیشترین میزان تیغ را نیز روی ساقه‌های خود دارد.

رز مینیاتوری

این گونه از گل رز می‌تواند به‌عنوان یک بوته در گوشه حیاط، باغچه یا حتی در گلدان نگهداری شود. برخی از انواع این گیاه می‌توانند تا 35 سانتی‌متر و برخی دیگر تا 70 سانتی‌متر هم رشد کنند. گل‌های این گیاه به‌صورت خوشه‌ای و با اندازه‌ای کوچک رشد می‌کنند.

مطلب پیشنهادی: معرفی گل رز مینیاتوری

بعد از معرفی محبوب‌ترین انواع گل رز نوبت به روش نگهداری آن می‌رسد:

روش نگهداری گل رز

راز گل‌دهی خوب و سلامت این گیاه در مراقبت دائمی و خوب از آن است. همان‌طور که کمی بالاتر گفتیم نگهداری از گل رز کمی متفاوت با سایر گیاهان است. این گیاه در هر فصل نیازهای متفاوتی دارد و یک آبیاری و کوددهی معمول برای آن کافی نیست. برای بیشتر گونه‌های رز، فصل بهار مهم‌ترین فصل در نگهداری و مراقبت از گیاه است.

نور مناسب برای نگهداری از گل رز

تقریبا تمام گونه‌های گل رز، گیاهانی خورشید دوست هستند. گل رز دوست دارد در محلی با نور کامل خورشید قرار بگیرد که حداقل 6 الی 8 ساعت نور در روز دریافت کند. نور کم  باعث می‌شود تا گیاه ضعیف شود و رشد خوبی نداشته باشد. حتی ممکن است گل‌دهی گیاه ضعیف شود یا حتی اصلا گل ندهد. بنابراین در طول نگهداری از گل رز بهتر است آن را در محلی با درخت‌های بلند یا سایه زیاد نکارید.

البته ناگفته نماند این 6 ساعت نور روزانه می‌تواند زمان‌های مختلف و تاثیرات متفاوتی داشته باشد. به‌عنوان‌مثال شش ساعت نوری که از صبحگاه آغاز شود بسیار بهتر و مناسب‌تر از نور بعد از ظهر است؛ این مساله دو دلیل دارد، یک اینکه برگ‌های رز دوست دارند خشک باشند. برای همین نور صبحگاهی می‌تواند به سرعت شبنم شبانه را خشک کند. دوم اینکه آفتاب بعدازظهر قوی‌تر و شدیدتر است و ممکن است باعث سوختن برگ‌ها شود.

بیشتر مطالعه کنید: گیاهان آپارتمانی مقاوم به نور کم و سایه دوست

دما و رطوبت مورد نیاز برای نگهداری از گل رز

در مناطق سردسیر باید گیاه خود را از سرمای زمستان محافظت کنید. به‌این‌منظور می‌توانید گیاه را در نزدیکی دیوار یا سرپناهی بکارید تا از شر بادهای بسیار سرد در امان باشد. اگر هم منطقه‌ای بسیار سرد زندگی می‌کنید احتمالا مجبور باشید در طول زمستان، گیاه را با پوشش و محافظ، بپوشانید تا گرم‌تر بماند. ضمن اینکه پاشیدن مالچ روی خاک نیز می‌تواند باعث گرم ماندن ریشه‌ها شود.

آبیاری

رز به آب زیادی نیاز دارد، اما این که این زیاد بودن دقیقا چه‌قدر است بستگی به شرایط دارد. عموما بهتر است این گیاه را هفته‌ای دوبار و به‌صورت‌کامل آبیاری کنید و درنظر داشته باشید که آبیاری دو بار در هفته و عمیق بسیار بهتر از آبیاری سطحی و مداوم است. بهتر است هیچ‌گاه در عصر یا بعدازظهر آبیاری انجام ندهید، زیرا ممکن است باعث جذب شپشک آردی شود. همچنین آبیاری دیروقت نیز باعث می‌شود خاک دیرتر خشک شود و ریشه‌ها آسیب ببینند.

برای آبیاری گل رز، آبیاری را از پایین و نزدیک به سطح خاک انجام دهید و تا جای ممکن از خیس شدن برگ‌ها جلوگیری کنید. این نکته را نیز درنظر داشته باشید که رزهای جوان معمولا به آبیاری بیشتری نسبت به رزهای پیر نیاز دارند تا بتوانند ریشه‌های قوی‌تری بسازند.

مطلب مرتبط: نکاتی که باید درباره آبیاری گیاه آپارتمانی خود بدانید

خاک مناسب برای نگهداری از گل رز

گل رز خاکی تازه و رسی/شنی را ترجیح می‌دهد که کمی هوموس در آن ترکیب شده باشد. در طول نگهداری از گل رز یادتان باشد که خاک بیش‌ازحد خیس یا خشک به این گیاه آسیب می‌زند. از سوی دیگر بهتر است گیاه خود را در کنار رزهای پیر و قدیمی نکارید، چراکه این کار ممکن است باعث ایجاد بیماری و آفت شود. سطح PH خاک نیز بهتر است چیزی بین 6.5 الی 6.8 باشد.

گل رز به خاکی غنی نیاز دارد که زهکشی خوبی داشته باشد. خاک سنگین و بدون زهکشی باعث آسیب دیدن ریشه‌های آن می‌شود. افزودن کمی کمپوست و پیت ماس نیز می‌تواند باعث غنی‌تر شدن خاک و همچنین زهکشی خوب آن شود.

کوددهی

در نگهداری از گل رز گل شما به یک کوددهی منظم نیاز دارد تا بتواند رشد خوب و سالمی داشته باشد. به‌این‌منظور روش‌های ارگانیک مثل اضافه کردن ماهانه کمپوست یا کودهای طبیعی کاملا مناسب و جواب‌گو است. همچنین می‌توانید از کود‌های آرام تجزیه‌شونده نیز استفاده کنید تا در طول زمان، گیاه مواد مغذی را دریافت کند.

فقط فراموش نکنید که این نوع کودها مواد مغذی بیشتری را وارد خاک می‌کنند، به‌همین‌خاطر بهتر است یک بار در بهار و یک بار در پاییز کوددهی را انجام دهید. می‌توانید به‌صورت ماهانه از یک کود متوازن 10-10-10 مخصوص رز نیز استفاده کنید. برای کوددهی به گل رز یادتان باشد که آخرین کوددهی خود را در تابستان انجام دهید، چون در پاییز و زمستان گیاه شما دیگر به کود نیازی ندارد و ترجیح می‌دهد استراحت کند.

مطلب پیشنهادی: انواع کود‌های مناسب رشد گیاهان

هرس کردن گل رز

یکی از مهم‌ترین مراحل نگهداری گل رز هرس کردن آن است. هرس کردن مناسب و صحیح علاوه بر حفظ زیبایی ظاهر گیاه، به حفظ سلامتی و رشد سالم آن نیز کمک می‌کند. گل رز را می‌توانید در هر زمانی از سال هرس کنید، اما اگر می‌خواهید یک هرس سنگین و کامل انجام دهید بهتر است این کار را در بهار انجام دهید.

مراحل هرس کردن رز

• تمام برگ‌های قهوه‌ای شده یا مرده را از روی گیاه بچینید.
• سپس ساقه‌های خارج از شکل و ساقه‌هایی که در سایر ساقه‌ها گره خورده را هرس کنید.
• در ادامه به سراغ ساقه‌های ضعیف و نازک بروید. طبق یک قاعده کلی هر ساقه‌ای که از مداد نازک‌تر است، ساقه‌ای ضعیف محسوب می‌شود و باید آن را هرس کنید.
• وقتی کار هرس کردن ساقه‌ها و برگ‌های مرده و ضعیف تمام شد می‌توانید سراغ شکل دادن به گیاه بروید. به‌این‌منظور ساقه‌ها را به‌صورت 45 درجه و حدود نیم الی یک سانتی‌متر بالای گره برگ برش بزنید. سعی کنید از یک قیچی تیز و تمیز استفاده کنید تا هم ساقه آسیب نبیند و هم گیاه دچار بیماری نشود.

بیشتر مطالعه کنید: آموزش مرحله به مرحله تکثیر برگ انجیری و نکاتی در مورد هرس کردن آن

مراحل کاشت رز

بهترین زمان برای کاشت و نگهداری گل رز البته در باغچه در فصل پاییز و زمانی است که هوا هنوز خنک است و بیش‌ازحد سرد نشده باشد. گیاهی که در پاییز کاشته شده باشد رشد بهتری دارد و 2 الی 3 هفته زودتر از زمان مقرر شروع به گل‌دهی می‌کند. البته کاشت این گیاه در پاییز ممکن است کمی مشکل باشد، زیرا گیاه باید تا قبل از آغاز سرمای شدید ریشه‌های خود را قوی کند و به عمق خوبی از زمین برسد تا بتواند در طول زمستان استراحت کند، اما گل رز گلدانی را می‌توانید در هر زمانی از سال کاشته و از آن نگهداری کنید.

برای کاشت و نگهداری از گل رز در باغچه باید مراحل زیر را طی کنید:

1. آماده سازی

قبل از کاشت گیاه، مخصوصا کاشت آن در باغچه بهتر است ریشه گیاه را حدود 8 ساعت در آب قرار دهید. به‌این‌منظور ریشه را به‌صورت کامل تا محلی که اولین ساقه قرار دارد در آب قرار دهید تا به‌خوبی آب جذب کند. فقط یادتان باشد اگر فصل کاشت بهار است، تایم قرارگیری ریشه در آب بیشتر شده و می‌بایست برای 24 ساعت آن را در آب قرار دهید.

اگر قصد نگهداری از گل رز در گلدان را دارید نیز خبر خوب این است که رزهای گلدانی نیز با این اقدام رشد بهتری خواهند داشت. برای این کار گلدان گیاه را به‌صورت کامل در آب فرو کنید و منتظر بمانید تا تمام حباب‌های هوا از درون خاک خارج شوند. بعد از آن می‌توانید گلدان را از آب خارج کنید و اجازه دهید که خشک شود. 

2. کاشت گیاه

• قبل از کاشت گیاه چاله‌ای با عمق مناسب بکنید و چیزهایی مثل چوب و سنگ‌های بزرگ را از اطراف آن تمیز کنید.
• بهتر است چاله شما حدود 40 سانتی‌متر عمق و همین مقدار عرض داشته باشد.
• سپس کمی از چاله را با پیت ماس، هوموس یا کمپوست رز پر کنید تا مواد مغذی و زهکشی خوبی داشته باشد. اگر هم می‌خواهید خاک شما تهویه خوبی داشته باشد می‌توانید کمی سنگریزه به آن اضافه کنید.
• گیاه خود را درون چاله قرار دهید و سپس خاک را به‌آرامی درون چاله بریزید. سعی کنید در زمان ریختن خاک کمی گیاه را به جلو و عقب تکان دهید تا جای آن محکم باشد.
• اگر می‌خواهید چند گیاه را بکارید باید بین آن‌ها فاصله مناسبی درنظر بگیرید تا باعث ضعیف شدن یکدیگر نشوند. به‌این‌منظور برای رز‌های زمینی 40 الی 50 سانتی‌متر، برای رز‌های بوته‌ای 100 الی 150 سانتی‌متر و برای رزهای بالارونده 60 سانتی‌متر فاصله درنظر بگیرید.

نگهداری از گل رز در گلدان

اگر می‌خواهید گل رز خود را در گلدان نگهداری کنید بهتر است آن را در بهار در گلدان بکارید. همچنین گونه‌ای از گیاه را انتخاب کنید که برای رشد در گلدان مناسب باشد. به‌عنوان‌مثال رز بوته‌ای بیش‌ازحد برای زندگی در گلدان بزرگ است و نباید سراغ آن بروید، درعوض گل رز مینیاتوری یک انتخاب عالی برای نگهداری در گلدان است. همچنین بهتر است گلدانی بلند را انتخاب کنید، زیرا ریشه‌های این گیاه ترجیح می‌دهند در عمق زندگی کنند. ضمن اینکه سایز مناسب گلدان و وجود سوراخ‌های تخلیه آب در کف آن نیز جزء ملزومات گیاه است.

روش تکثیر گل رز

گل رز را می‌توانید از طریق قلمه زدن یا بذر تکثیر کنید و به‌این‌شکل گیاهی جدید داشته باشید. از نظر ما قلمه زدن معمولا روشی ساده‌تر و موفق‌تر است. بنابراین در طول نگهداری از گل رز اگر قصد تکثیر آن را دارید، سراغ روش قلمه زدن بروید. به‌این‌منظور در اواخر تابستان می‌توانید اقدام کنید. برای این کار یک شاخه سالم با 5 گره برگ را انتخاب کنید و برش بزنید. سپس تمام برگ‌ها به جز برگ‌های قسمت بالایی را از روی آن تمیز کنید و شاخه را درون خاکی سبک و غنی بکارید. در نهایت خاک را مرطوب کرده و سعی کنید رطوبت آن را به‌صورت ملایم و کم حفظ کنید. پس از مدتی قلمه شما جوانه زده و تبدیل به گیاهی مستقل می‌شود.

در مجموع در این مطلب سعی کردیم از صفر تا صد روش نگهداری گل رز اطلاعات لازم را در اختیار شما گذاشته باشیم؛ بااین‌حال چنانچه حین خواندن مطلب سوالی در مورد این گیاه به ذهنتان رسیده است، اما پاسخ آن را نیافته‌اید یا نیاز به مشاوره درباره انواع گیاهان آپارتمانی دارید، از طریق بخش نظرات زیر همین مطلب سوالات خود را با کارشناسان گُل‌سِتان درمیان بگذارید تا در اسرع وقت به آن پاسخ دهند.

حرف آخر

در این مطلب سعی کردیم صفر تا صد روش نگهداری گل رز را برای شما تشریح کنیم، چنانچه مطلبی ناگفته مانده است و یا پرسشی در ذهن شماست که نیاز به مشاوره تخصصی روی گیاه خود دارید، می‌توانید سوالات خود را از طریق ارتباط با اورژانس آنلاین گیاه پزشکی گُل‌سِتان مطرح نمایید. کارشناسان باتجربه گیاه‌پزشکی ما آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند. گیاه پزشکان مشکل شما را بررسی می‌کنند و در صورت نیاز غذای گیاه (کود)، سم و سایر ملزومات گیاه را برای شما ارسال خواهند کرد. ضمن اینکه اگر زمان یا تخصص کافی برای رسیدگی به گیاه خود را ندارید، می توانید از خدمات باغبانی تهران گُل‌سِتان (اعزام باغبان و گیاه پزشک به محل شما) استفاده کنید تا متخصصین ما با ابزار مورد نیاز شما در محل شما حضور یابند و خدماتی مانند تشخیص بیماری، علت عدم رشد، تعویض خاک و گلدان، سم پاشی، کوددهی و یا حتی کاشت و … را به شما ارائه دهند.

ضمن اینکه در ادامه نیز به سوالات پرتکرار شما در مورد روش نگهداری گل رز پاسخ داده‌ایم و می‌توانید پاسخ برخی سوالات خود را از بین آن‌ها پیدا کنید.

سوالات پرتکرار شما درباره روش نگهداری گل رز